دو مصاحبه مجزا با سرکار خانم زهرا محسن‌‌پور قاضی جهانی کارشناس مامایی (۲)

دو مصاحبه مجزا با سرکار خانم زهرا محسن‌‌پور قاضی جهانی کارشناس مامایی (۲) 

آیا مادران مبتلا به هپاتیت، بیماری را به فرزند‌شان منتقل می‌کنند؟

 سرکارخانم زهرا محسن‌پور قاضیجهانی، کارشناس محترم مامایی به این سوال پاسخ می دهد 

قسمت اول

هپاتیت یکی از اصلی‌ترین بیماری‌های بهداشتی در کشور ما است که بخش بزرگی از خانم‌ها و حتی خانم‌های باردار به آن مبتلا هستند. اما بسیاری از آنها نمی‌دانند که به این بیماری مبتلا شده‌اند و ناقل آن هستند، نشانه‌ها و علائم آن را نمی‌شناسند و با روش‌های انتقال آن آشنا نیستند. به همین دلیل ما در گفتگو با زهرا محسن‌پور قاضی جهانی، کارشناس مامایی،‌درباره‌ سیر تا پیاز این بیماری و احتمال انتقال بیماری از مادر مبتلا به هپاتیت به جنین در دوران بارداری پرسیدیم.

زهرا محسن‌پور قاضی جهانی، کارشناس مامایی،‌درباره‌ هپاتیت می‌گوید:« هپاتیت، التهاب بافت کبد است. کبد بزرگ‌ترین غده‌ی بدن محسوب می‌شود و وزنی حدود 1360 گرم دارد. هپاتیت ممکن است خود محدود‌شونده باشند و بهبود یابد و یا به فرم پیشرفته‌اش یعنی فیبروز کبدی (ایجاد زخم)، سیروز و سرطان تبدیل می‌شود.»

محسن‌پور با اشاره به این‌که 5 نوع اصلی هپاتیت وجود دارد،‌انواع آنها را معرفی می‌کند:« انواع هپاتیت‌های A، B، C، D و E و X  ناشی از ویروس نیستند، هپاتیت G از نوعی ویروس ناشناخته ناشی می‌شود و هپاتیت اتوایمیون که در پی ابتلا به آن، بدن شروع به تخریب کبد می‌کند و علت آن هنوز کشف نشده است.»

دلایل بروز انواع هپاتیت‌ها

هپاتیت A: افراد در پی مصرف غذا، آب آلوده، تماس‌های مقعدی و دهانی و رابطه‌ی جنسی به هپاتیت A مبتلا می‌شوند. این نوع هپاتیت در بین انواع هپاتیت‌ها کم‌خطر‌ترین نوع است و احتمال بهبودی و سالم ماندن بیمار بدون این‌که بیماری مزمن شود وجود دارد.

هپاتیت B: این نوع از هپاتیت از انواع بیماری‌هایی است که پس از مقاربت اتفاق می‌افتد و درواقع نوعی بیماری مقاربتی است. تماس خونی و عفونی، رابطه‌ی جنسی محافظت نشده، سرنگ مشترک بین معتادان، سوراخ کردن گوش با وسایل نامطمئن، ، پیِرسینگ و کاشتن اشیا در بدن، خالکوبی و خراش تصادفی پوست از عوامل ابتلا به هپاتیت B هستند. جالب است بدانید که هپاتیت B حتی با گاز گرفتن هم منتقل می‌شود!

هپاتیت C: از طریق تماس مسقیم با خون فرد مبتلا به بیماری منتقل می‌شود.

هپاتیت D: تنها کسی می‌تواند به هپاتیت D مبتلا شود که قبلا درگیر هپاتیت B شده باشد.

هپاتیت E: اصلی‌ترین راه انتقال این نوع هپاتیت، نوشیدن آب‌هایی است که حاوی ویروس آن باشند. البته هپاتیت E پیامد‌های طولانی ندارد و عفونت ممکن است از طریق دهان و رکتوم منتقل شود.

علائم انواع هپاتیت

محسن‌پور با بیان این‌که علائم هپاتیت به صورت حالت خفیف و حتی بدون علامت تا علائم شدید قابل مشاهده است، می‌گوید:« مرحله‌ی اولیه‌ی هپاتیت را حاد می‌گویند که شبیه آنفلوآنزای خفیف است. خانم‌ها با مشاهده‌ی علائمی مانند اسهال، خستگی، کم‌اشتهایی، تب خفیف، درد عضلانی و مفاصل، تهوع، ‌دل‌درد خفیف، استفراغ و کاهش وزن باید حتما به پزشک مراجعه کنند.»

البته این علائم می‌توانند دلایل دیگری هم داشته باشند و خانم‌ها نباید با دیدن تنها یکی از علائمی که گفته شد مضطرب شوند.

تشخیص هپاتیت در زنان

این کارشناس مامایی با بیان این‌که مرحله‌حاد هپاتیت معمولا خطرناک نیست، می‌گوید:« این بیماری در صورتی که بسیار شدت پیدا کند، می‌تواند منجر به مرگ شود. از علائم حاد هپاتیت می‌توان به مشکلات گردش خون، تیرگی ادرار، ‌گیجی، خواب‌آلودگی، بزرگی طحال، سردرد و کهیر، خارش، مدفوع حاوی چرک و مدفوع روشن، زردی پوست و چشم و زبان اشاره کرد.»

محسن‌پور درباره‌ روشهای تشخیص این بیماری توضیح می‌دهد:« ابتدا معاینه‌‌ی فیزیکی بیمار انجام می‌شود و در صورتی که او در ناحیه‌ی زیر دنده راست درد و التهاب داشته باشد و همچنین دارای کبد بزرگ و دچار زردی باشد، پزشک به این بیماری مشکوک می‌شود. سپس از کبد او بیوپسی و نمونه‌برداری می‌شود و در مرحله‌ی بعد، از بیمار آزمایش‌های عملکرد‌گیری می‌گیرند. آزمایش‌های خون، تشخیص آنتی‌بادی‌‌ها و آنتی‌ژن‌ها مرحله‌‌ی نهایی تشخیص هپاتیت هستند که تشخیص آنتی‌ژن‌ها مهم‌ترین راه شناسایی این بیماری است.»

قسمت دوم

آیا خانم‌های مبتلا به هپاتیت می‌توانند باردار شوند؟ آیا امکان دارد خانم‌ها در دوران بارداری به هپاتیت مبتلا شوند؟ آیا امکان انتقال هپاتیت از مادر آلوده به جنین وجود دارد؟ برای پاسخ به این سوالات به گفتگو با سرکارخانم زهرا محسن‌پور قاضیجهانی، کارشناس مامایی، پرداختیم. محسن‌پور درباره‌ احتمال بارداری بی‌خطر خانم‌ها می‌گوید:«خانم‌های مبتلا به هپاتیت احتمال دارد که بتوانند باردار شوند اما آنها باید براساس نوع هپاتیت، اقدامات محافظتی و دارویی را انجام دهند.» باید بدانید که خانم‌های باردار هم احتمال دارد که به هپاتیت مبتلا شوند که براساس نوع بیماری باید اقدامات محافظتی و دارویی برای آنان انجام شود.به همین دلیل محسن‌پور روش‌های انتقال بیماری به جنین را به ترتیب زیر توضیح می‌دهد:

✅هپاتیت A / محسن‌پور با بیان این‌که احتمال انتقال بیماری در هپاتیت نوع A، ناچیز است می‌گوید:« اگر خانم‌‌های باردار با فردی مبتلا به هپاتیت تماس داشته باشند، باید به آنها ایمونو‌گلوبولین تزریق کرد. این بیماری در هنگام زایمان هم ممکن است به جنین منتقل شود. البته مادران باید اقدامات درمانی و پیشگیری را انجام دهند چون بیشتر عفونت‌ها مزمن هستند و در غربالگری‌ها مشخص می‌شوند.»

✅هپاتیت B / اگر مادر از نظر ابتلا به هپاتیت B مثبت باشد (HBsAG+)،  باید در بدو تولد (12هفته‌ی اول) باید به نوزاد واکسن ضد‌هپاتیت و ایمونوگلوبولین تزریق شود. همچنین باید در ماه اول و ماه پنجم واکسن روتین را به او تزریق کنند. بر همین اساس محسن‌پور می‌گوید:« بدون این اقدامات، به احتمال 60 درصد نوزاد در هنگام زایمان به هپاتیت مبتلا می‌شود. در حالی‌که با این اقدامات احتمال عدم ابتلا به هپاتیت، به 95 درصد می‌رسد که در کنترل بیماری بسیار موثر است. معمولا نوزادانی که به هپاتیت مبتلا می‌شوند به میزان 85 درصد عفونت‌های مزمن و بدون علامت دارند و متاسفانه حدود 10 تا 15 درصد این نوزادان در بزرگسالی به سیروز و سرطان کبد مبتلا می‌شوند.»

✅هپاتیت C / تا به حال تغییر شدت این بیماری در طول دوران بارداری دیده نشده است. به همین دلیل محسن‌پور می‌گوید:« به دلیل این‌که درمان ویروسی ایمن برای درمان این بیماری وجود ندارد و علائم بالینی آن هم کم است، غربالگری انجام نمی‌شود و درواقع مقرون به صرفه نیست. البته اگر خانمی مبتلا به HIV باشد، احتمال انتقال هپاتیت C به نوزاد بسیار زیاد می‌شود بنابر‌این بهتر است خانم‌ها باردار نشوند.»

✅هپاتیت E /این کارشناس مامایی با اشاره به این که علائم هپاتیت E در دوران بارداری بسیار شدید است، می‌گوید:« هپاتیت E در بارداری بسیار اهمیت دارد به‌طوری‌که مرگ و میر مادران در این دوران به 20 درصد می‌رسد. همچنین احتمال انتقال مستقیم هپاتیت E به‌طور مستقیم از مادر به فرزند در دوران بارداری بسیار بالا است (احتمال انتقال عمودی بالا است) و این بیماری در بارداری تشدید می‌شود. بنابر‌این مادران بارداری که در این شرایط قرار دارند باید فورا به فوق تخصص مراجعه کنند چون احتمال انتقال این نوع از هپاتیت به نوزاد در حدود 50 درصد است.»

انواع هپاتیت‌ها و راه‌های انتقال آن

هپاتیت A: آب و غذای آلوده، تماس مقعدی- دهانی، رابطه‌ی جنسی محافظت نشده (عدم استفاد از کاندوم)

هپاتیت B: سرنگ مشترک، سوراخ کردن گوش و پیِرسینگ، خالکوبی، خراش تصادفی پوست با سوزن، مایعات عفونی و خون. در صورت وجود یک فرد مبتلا در خانواده، همه‌‌ی اعضای خانواده‌باید واکسینه شوند.

هپاتیت C: از طریق خون افراد مبتلا به بیماری منتقل می‌شود مخصوصا کسانی که فرآورده‌های خونی قبل از سال 1987 را مصرف کرده‌اند و ناخواسته به این بیماری مبتلا شدند. همچنین افرادی که دارو‌های غیر‌مجاز تزریق کرده و از راه بینی کوکائین مصرف کرده‌اند، از افراد پرخطر برای انتقال این بیماری محسوب می‌شوند.

هپاتیت E: نوشیدن آب آلوده، تماس جنسی دهانی (اورال) و مقعدی (رکتال). نحوه‌ی بروز این بیماری شدید و حاد است اما پیامد طولانی ندارد.

منبع: نی نی سایت