20 نکته و توصیه برای برگزاری برنامه هیئات و مراسم عزاداری در قاضی جهان

20 نکته و  توصیه برای برگزاری برنامه هیئات و مراسم عزاداری در قاضی جهان 

باز ایام محرم و صفر و برگزاری مراسم سوگواری و عزاداری برای سیدالشهدا (ع) فرا می رسد و این ایام در همه مردم قاضی جهان حال و هوایی متفاوت و معنوی ایجاد می کند.

به لحاظ حضور همگانی و عمومی مردم قاضی جهان در مراسم عزاداری و گستردگی و عظمت این حرکت مردمی و حضور خودجوش همه اقشار، باید نکات خاصی مورد توجّه قرار گیرند، تا علاوه بر حفظ خلوص و معنویت مراسم، بر شکوه و ابهت آن نیز افزوده شود. چرا که گاهی در مراسم عزاداری هیأتها و دسته های سوگوار، مسائلی مورد غفلت قرار می گیرند و نتیجتاً سوء تعبیرهایی به وجود می آید.

در آستانه ماه محرم و شور و شوق عمومی در این ایام، نکات و توصیه هایی به عنوان یادآوری تقدیم همه عزیزان وعاشقان سیدالشهدا (ع) در قاضی جهان می شود؛ باشد که با عنایت و عمل به این نکات و توصیه ها، همگان از حضور و شرکت در مراسم عزاداری اجر و ثواب بیشتری ببرند.

• 1-      به هنگام حضور و مشارکت در مراسم عزاداری، در هر لحظه و هر فعالیتی به یاد داشته باشیم که چرا و برای چه به آستان امام حسین(ع) آمده ایم و چه عواملی باعث حضورمان در این جمع شده است؟ سخنرانان و نوحه سرایان نیز سعی نمایند ضمن توجّه دادن مردم به نیّت، اهمیّت خلوص و پاکی نیّت را تذکر دهند. از مقایسه دسته و هیئت خود با دیگران چه در حالت فردی و چه در حالت گروهی اجتناب کنیم. یادتان باشد، آنچه مهم است نیّت کار است نه زرق و برق آن! مثلا دیده می شود که گاه گروهها و دسته های عزادار به خاطر چشم وهم چشمی با یکدیگر، وسایل و تجهیزاتی را همراه می آورند که عملاً ضرورت چندانی ندارند. گاهی هم افراد و گروهها با مقایسه فعالیّت خود با گروههای دیگر به آنها ایراد گرفته، تا تلاش و کار خود را برتر و بهتر نشان دهند. به طور حتم چنین اعمالی به نیّت افراد خدشه وارد می سازد. هر مشکلی که از طرف فرد یا افرادی پیش می آید و موجبات ناراحتی و دلگیری ما را فراهم می کند، نباید ما را نسبت به مراسم، بدبین نماید. فوراً به نیّت خود مراجعه کنیم وکدورتها و بدبینی ها را از دل خود بزداییم. این ایام، فرصت مناسبی برای فراگیری کار گروهی و مشارکتی است بطور گروهی بیندیشیم و به نوبه خود کوشش نماییم نیّت و انگیزه حضور دیگران را در مراسم تقویت کنیم. اگر به عنوان شرکت کننده و یا گرداننده و بانی در مراسم، حضور داریم و روند مراسم خیلی بر وفق مراد ما نیست، زیاد سخت نگیریم. ممکن است اصرار ما برای به نظم درآوردن امور و یا رعایت کردن بعضی مسائل، باعث ناراحتی دیگران شود در این وضعیت باز به نیّت خود مراجعه کنیم.

• 2-     به موقعیت و وضعیّت اطرافیان، توجّه داشته باشیم در شلوغی جمعیت می خواهیم از بین مردم رد شویم، مشغول سینه زنی یا زنجیر زنی هستیم، می خواهیم در بین دسته عزادار، جایی برای خود باز کنیم و... در همه حال، وضعیت دیگران را رعایت کنیم اگر چه خوش رفتاری در همه جا توصیه می شود، امّا در مراسم عزاداری سالار شهیدان و خصوص روزهای تاسوعا و عاشورا ضرورت بیشتری دارد. به همه احترام بگذاریم ودر صورت نیاز به افراد کمک کنیم.

• 3-      در برنامه احسان ، پذیرایی ها، ضمن پیش بینی و تدارک همه امکانات لازم، سعی کنیم به همه یکسان توجّه داشته باشیم تا سوء تفاهمی پیش نیاید متاسفانه گاه در مساجد دیده شده است که افرادی خاص پذیرایی را از سمت و سوی دوستان و خویشاوندان خود شروع می کنند که به نظرم نمی تواند با اهداف و انگیزه های خدایی و مکتب حسینی سازگاری داشته باشد.

• 4-      حتّی المقدور برنامه های هیئات و عزاداری را رأس زمان مقرر شروع کنیم  به سخنرانان و نوحه سرایان تأکید نماییم حتما سر وقت در جلسه حضور یابند و  برای افراد گرداننده، وظایف مشخص و تعریف شده معین کنیم. نگوییم! جلسه امام حسین (ع) است و هر طور شده می گردد. رعایت نظم بر شکوه و جلوه مراسم می افزاید.

• 5-      در روزهای تاسوعا و عاشورا، وظایف افراد گرداننده و میاندار، ترتیب و مسیر حرکت، آرایش صف ها، روش و سبک سینه زنی یا زنجیر زنی و سایر فعالیتها، باید از قبل برای همه روشن شود.

• 6-      عوامل  نظم مراسم و انتظامات همچون سالهای گذشته با علایم ونشانهای مخصوصی مشخص باشند و  در صورت امکان، از علامت یا نشان بخصوصی برای افراد دسته، مانند شال، لباس هماهنگ، پیشانی بند و... استفاده شود.

• 7-      سعی کنیم تا حد امکان با همه، رفتار یکسانی داشته باشیم. گاه در یک هیأت، شاید به صورت ناخودآگاه و غیر عمدی به یک فرد مسؤول، یک ثروتمند و یا هر فرد شاخص دیگری، توجّه بیشتری می شود. فراموش نکنیم همه برای امام حسین (ع) آمده اند و تبعیض بین مردم، باعث کدورت و رنجش اکثریت خواهد شد.

• 8-      دخالت بیش از حد در برگزاری مراسم، مانند دستور دادن مداوم و جابه جا کردن افراد در صفوف، موجب ناراحتی و آزردگی افراد شرکت کننده می شود ، رفتار توأم با متانت و احترام میانداران و افراد گرداننده، تأثیر بسزایی در آرامش و نظم عزاداری و همچنین بهره مندی معنوی بیشتر از مراسم دارد.

• 9-      سعی کنیم از ابتکارات و کارهای جدیدی که متناسب با شؤون مراسم باشد، استفاده کنیم. در مراسم شام غریبان در شب عاشورا در بعضی از هیأتها وقتی چراغها خاموش است، تعدادی کودک شمع به دست وارد جمع شده، مظلومیت بازماندگان روز عاشورا را برای حاضران تداعی می کنند. نحوه سیاهپوش کردن فضا و استفاده بجا از پیامهای عاشورایی، در تعدادی از هیأتها به شکلهای متفاوت و جالبی صورت می گیرد.

• 10-  انتخاب سخنرانان در مراسم عزاداری به ویژه در روز عاشورا و تاسوعا در مسجد جامع قاضی جهان بسیار مهم است؛ چرا که اولاً این ایام، زمانی است که مردم آمادگی و پذیرش بیشتری برای راهنمایی دارند و ثانیاً فرصت بسیار مناسبی برای بیان فلسفه قیام عاشورا و همچنین آشنا ساختن همه مردم بخصوص نوجوانان و جوانان با واقعیات اسلام و تشیّع است. بنابراین گردانندگان اصلی چنین مراسمی باید بدانند که اگر در انتخاب سخنران دقّت نکنند، فرصتهای ارشادی را از دست خواهند داد.

• 11-  نوحه سرایان لازم نیست در هر مراسم همگی به نوحه خوانی بپردازند لازم است در این باره تقسیم کار شود تا موجبات خستگی  و رنجش مستمعین فراهم نشود همچنین مداحان شایسته است به مردم فرصت دهند که اشعار را خودشان تکرار کنند. در حین تکرار مردم، وقتی نوحه سرا با استفاده از صدای قوی دستگاهها، با صدای طبیعی مردم همراه می شود، به دلیل غلبه صدای دستگاه ها بر صدای عادی مردم، عملاً انگیزه آنان برای همراهی کاهش می یابد.

• 12-   در روزهای تاسوعا و عاشورا و سایر روزهایی که افراد هیأتها برای عزاداری گرد هم می آیند، حتما نماز جماعت برگزار شود.

• 13-   اعمالی مانند قمه زنی و یا سایر کارهای غیرمتعارف، با عنایت به فتاوای مراجع عظام تقلید، تناسبی با شؤون این ایام ندارد.

• 14-   امکان استفاده های آموزشی از این ایام نیز باید مدّ نظر باشد. استفاده از جملات وسخنان امام حسین (ع) و سایر معصومان در خصوص نماز، آداب و اخلاق اسلامی، تربیت و فرزند پروری، نظم، تقوا و... می تواند بسیار بجا و مؤثر باشد متاسفانه در مساجد و تکایا نوشته ها و پیامهای نصب شده بر در و دیوار، تکراری و محدود به مناسبت ایام می باشد.

• 15-   کسانی که احسان و نذری برای این ایام دارند، حتما و بطور مکرر، نیّت را برای خودشان یادآوری کنند و قبل از شروع نذر، نیّت خود را بررسی نمایند. سعی کنیم تا حد امکان، نذورات به افراد مستحق برسد همسایگان نیازمند و مستحق در اولویّت قرار دارند و  در تقسیم نذورات، تبعیض قائل نشویم گاه در خانواده ها برای افراد فامیل به تناسب دوری و نزدیکی و میزان صمیمیت، نذری کنار می گذارند و یا در مراسم و در پذیرایی و توزیع نذورات، از بانیان وگردانندگان، هر کس مراعات اطرافیان خود را می کند؛ که بطور حتم، نیّتِ کار را خدشه دار می سازد.

• 16-   در تهیه و توزیع نذورات و احسان، مسائل بهداشتی بطور کامل رعایت شود. گاه با این توجیه که همه از ثواب کار خیر بهره مند شوند، افراد زیادی در تهیه نذری دخالت نموده، نکات بهداشتی نادیده گرفته می شود حتّی الامکان افرادی را که می توانند در تهیه نذری مشارکت داشته باشند، از قبل مشخص کنیم.

• 17-    اگر چه طی سالهای اخیر، استفاده از ظروف یک بار مصرف، رواج زیادی پیدا کرده، ولی با توّجه به مشکلات زیست محیطی این ظروف و دوره بسیار طولانی بازیافت آنها، بهتر است تا جایی که امکان دارد از این ظروف، استفاده نشود. به کار بردن ظروف سبکی که بارها قابلیت استفاده دارند (مانند ملامین) توصیه می شود لازم است به تعداد کافی، سطل تمیز زباله که داخل آن کیسه زباله قرار داده شده، در مساجد و تکایا موجود باشد.

• 18-  استفاده از اکو و سیستم های قوی صوتی در مراسم مختلف، از جمله مراسم عزاداری، رواج نامناسب و نابجایی پیدا کرده است. هیأتهای عزاداری تصور می کنند با استفاده از این امکانات ابهّت و شکوه فعالیّت خود را بیشتر می نمایند! در صورتی که صدای طبیعی انسانی، زیباتر و دلنشین تر است. افراط در استفاده از دستگاههای صوتی - به خصوص زمانی که خوب تنظیم هم نشده باشند - موجب خستگی، کسالت و بی حوصلگی شرکت کنندگان در مراسم می شود. این موضوع در فضاهای بسته از شدّت بیشتری برخوردار است.

• 19-    یک مشکل اساسی در سیستم های صوتی، عدم تسلّط استفاده کنندگان به کاربری دستگاه ها است این دستگاه ها صدا را تقویت می کنند، تا حدّی که همه به راحتی بشنوند؛ نه این که شدّت صدا به حدی افزایش پیدا کند که آزار دهنده باشد! اگر چه هیچ کس بخاطر احترام به نوع مراسم، به خود اجازه اعتراض نمی دهد.

• 20-   درست است که در ایام محرم و صفر، همه قلبشان به یاد امام حسین (ع) می تپد، ولی گاه در همسایگی و مجاورت مساجد وتکایا افراد پیر و یا مریضی زندگی می کنند که نیاز به آرامش و استراحت دارند. حتّی اگر می دانیم که در اطراف محل عزاداری ما چنین موردی وجود ندارد، باز فرض را بر این بگیریم که شاید کسی باشد و ما ندانیم. بنابراین در همه حال در استفاده از ابزارهای صوتی، مراعات حال دیگران را داشته باشیم. مطمئن باشیم که اگر طبل و سنج را محکم بکوبیم، نشانه احترام بیشتر به امام حسین (ع) نیست! همیشه صدای موزون، دلنشین تر از سر و صدای شدید است...

بااحترام / وحید کاظم زاده قاضی جهانی

عکسهایی از عاشورا و تاسوعای قاضی جهان در سال گذشته

عکسهایی از عاشورا و تاسوعای قاضی جهان  در سال گذشته