ضرب المثل های رایج در قاضی جهان / آتا بابا سوزلری

ضرب المثل های رایج در قاضی جهان / آتا بابا سوزلری 

ضرب المثلهای رایج در یک منطقه نشان از سیر تغییر و تحولات اجتماعی و رویدادهایی است که در اثر گذشت زمان دهان به دهان و سینه به سینه از نسلهای گذشته به نسل حاضر انتقال یافته و هر روز نسبت به روز قبل پخته تر و موزون تر گردیده است.

در کتاب « قاضی جهان در گذر تاریخ»  تنها به 173 ضرب المثل منتخب تحت عنوان "آتا بابا سوزلری" اشاره نموده بودم چه اینکه برخی از مثل ها که در آنها کلمات دشنام بکار گرفته شده بود توسط ممیزی وزارت فرهنگ و ارشاد حذف شده بودند و برخی از موارد به جهت اینکه جزو اصطلاحات و محاورات روزانه مردم بوده و گاه به یک نظر ضرب المثل محسوب نمی شوند در کتاب حذف شده بود که در این مجال همه ضرب المثل ها جمع آوری شده را بدون هیچگونه حذفی می آوریم:   

(آ)

زمزم سووندادا یوسان، پاک اولماز

آبیرینی یئیوب،حیانی باغلیوب بئلینه

آت سنون،میدان سنون

آت میننین تانئیر

آت میننین دی

آتدان اؤستن دانیشیر

آتدی- توتدی

آتدیم باسما

آج اولسا گؤزونه تپر

آچیم سنه آچیغین دئیم

آخار سووا گئتسم، قورویار

آخیرت سوداسیدی

آدام اؤز ائوینده هر یئردن راحتدی

آدام اومدوغی یئردن کوسر

آدام آج اولسا،داشیدا یئیر

آدام اؤلسده،بوغازینا بیرقطره سو توکمز

آدام اوت توتور یانیر

آدام بالاسی کیمی

آدام بیرساغ سولینا باخار،دانیشار

آدام چاغریلمیش یئردن قالماز

آدام چوخ بیلر،آز دانیشار

آدام خئرداسیدی

آدام دنیادان بیر قوری کفن آپاراجاخ

آدام صاباحین بیلمیر کی

آدام قحط لیغیدی

آدام گؤدنسیز اولماز

آدام وار دئیللر باش گتیر،گئدر سؤز گتیرر، آدام وار دئیللر سؤز گتیر،گئدر باش گتیرر

آدام یاغماسادا بیر گورولدار

آداما آداملیخ لازیمدی

آداما سؤزی بیر یول دئیللر

آداما یونگوللیخ گتیرر

آداملیخ ائیی بورنونا دیمیوب

آدامی تانیان یئرده قورد یئسین

آدامین قورساغی اولار

آدامین آداما ایشی دوشر

آدامین آغزینا سؤز قویور

آدامین آغزینّان سؤز آلیر

آدامین آغزینین سووی آخیر

آدامین آنّینین یازیسی نه اولسا، اونی گؤره جاخ

آدامین قانی قینیور

آدامین یانیندا باش کسللر

آدون باتسین

آدون چیخینجا،جانون چیخایدی

آدین ندی،رشید،بیرین دئدین بیرین اشیت

آرا قاریشدی، مسَّب ایتدی

آرپا اکن، بوغدا درمز

آرزیسی گؤزینده قالدی

آرواد- اوشاغینین قارنیننان کسیب

آرواد آغیزدی

آرواد اوزوا خوش باخیب

آرواد هارالی ،کیشی اورالی

آروادا آرواد دئیبلر،کیشیه کیشی

آروادّان قورخمیان داغلاردی

آری یوواسینا چوپ اوزالدما

آز بانک قوی گؤراخ

آز قالیرگؤزینن آدامی یئیه

آز یاشا،آزاد یاشا

آزا قانع اول،چوخی آللاهدان ایسته

آژ تویوخ یاتار،یوخودا داری گؤرر

آژ قارنین،ایمانی اولماز

آژ قورد کیمی،اوزومه باخیر

آشیب داشیب

آغ پالتارینان گئد،آغ کفنینن چیخ

آغ قویون،قره قویون ایلمه

آغ یارما ،قره گونده کارا گلر

آغا بغیشلیر ،نوکر بغیشلمیر

آغا دئ،دیلون اؤرگشسین

آغاجی اؤز ایچینَّن قورد یئیر

آغاش بارگتیردیخجا، باش ایر

آغرلیغین یئرگؤتوریر، روزیسین آللاه وئریر

آغریماز باشا،ساقّیز سالمازلار

آغرییان دیشی ،چکللر

آغزون شیرین اولسون

آغزوندا دیلین یوخی دی

آغزوننان یکّه دانیشما

آغزی - گؤزون وار اولسون

آغزی آجیلیخ، سالما

آغزی باغلی گئتدیخ،قئیدیخ

آغزیمی آشماها

آغزینا گلنی،دئدی

آغزینّان ، سوت ائیسی گلیر

آغزینّان یکّه تیکه گوتوروب

آغزیوی سووا چک

آغزیوین سؤزین بیل

آغلامیانا ، سوت وئرمزلر

آغیر اؤتی،باتمان گل

آغین آدی وار،قره نین دادی

آفتابا لگن بش دست، شام وناهار هش زاد

آفتافا اوغروسی دیر

آفتافیا ،لافلافا دئیر

آگاه اولموشدی

آل الی وار،وئر الی یوخدی

آلا ایتدن ، منشوردی

آلا باشووا کول باشووا ایلدی

آلتی آیلیخ دیل سن کی

آللاه آخیرعاقبتیمیزی بخیر ایلسین

آللاه آغزوننان اشیتسین

آللاه اؤچومجی سینن ساخلاسین

آللاه اؤزی دولاندیریر

آللاه اؤزی رحم ایلسین

آللاه اؤزی عغله گلمین قضاوقدردن حفظ ایلسین

آللاه ایشی دؤزلدسه،بئله دؤزلدر

آللاه ایلینه،بنده نه ایلسین

آللاه بوگؤنی،آدامین دوشمنینه ده گؤرسدمسین

آللاه بوینووا قویسون

آللاه بویوکلیخدان اسگیک ایلمسین

آللاه بیر- بیریزه چوخ گؤرمسین

آللاه بیلن یاخچی دی

آللاه حق یئرده اوتوروب

آللاه دئین اولسون،من دئین اولماسین

آللاه داغینا باخار،قار وئرر

آللاه ساغ گؤزی،سول گؤزه محتاج ایلمسین

آللاه سنه اینصاف وئرسین

آللاه سنه بیرحلال سؤت اممیشین یتیرسین

آللاه سنی گؤروم نه دئیم ایلمسین

آللاه سنی منه چوخ گؤرمسین

آللاه قوناغئیوخ

آللاه گؤرستمه سین

آللاه ویران داشین،سسی چیخماز

آللاه هچ علی(ع)شیعه سین،مرد ونامرده محتاج ایلمسین

آللاه هچ کسی آژلیغینان ، ایمتاحانا چکمسین

آللاه هچ کسی سوننان گؤرمیش ایلمسین

آللاه هچ کیشینین شلوارین ایکی ایلمسین

آللاه هرکسین اؤرگینه گؤره وئرسین

آللاه یئخانی،بنده قالخیزا بیلمز

آللاها خوش گئتمز

آللاهدان گیزلین دئیل، سنّن نه گیزلین

آللاهدان نه گلسه،خوش گلیب

آللاهلیغ ادّعاسی ایلیور

آللاهی اؤتوروب،بنده دن یاپیشیب

آللاهی بویوکدیر

آللاهین ایشینلن باش قورتالماغ اولماز

آللاهین گویلی خوش اولاندا ،یارالدیب

آللاهینان ،آللاهلیغ، ایلماغ اولماز

آمان سنین الینّن

آنا سؤتونّن حلالدی

آنادان امدیغی سؤت بورنوننان گلدی

آوارا گوردی

آی آللاه ،سنی تانیمیانا لعنت

آیۀ یأس اوخوما  

(ا)

اؤجوزدان،باهاسی اولماز

اؤجوزلی اتین،شورباسی اولماز

اؤرتولی بازار،دوستلیغی پوزار

اؤرگدن،اؤرگه،یول وار

اؤرگی نازیکدی

اؤرگیم اوت توتوب یانیر

اؤرگیم سرینلدی

اؤرگیم سن اوچون بیر تیکه اولوب

اؤرگیم قاندی

اؤرگیم یاندی

اؤرگیمه قویولموشدی

اؤرگیمین سؤزین دئدین

اؤرگینده هش زاد یوخدی

اؤز ائوون قوری چورکی،اؤزگه نین پلونّان باشدی

اؤز الیوینن،اؤز قبریوی قازدین

اؤز ایشینه گئدندی

اؤز ایشیوی،اؤزگیه اؤمود اولما

اؤز بیلدیغین هش کسه وئرمیر

اؤز چورکیوی یئیوب،اؤزگه نین سؤزین دانیشما

اؤز دیل کی،قزوینین ایاخ داشیدی

اؤز سؤزیمی اؤزومه دئیر

اؤز کوچین،سودان چیخاردار

اؤز کولگه سینّن،قورخور

اؤز ننه- باجیسینادا نامحرمدی

اؤزآرامیزدا قالسین

اؤزگه اؤزگه نین نامازین استورا - استورا قیلار

اؤزگه نین مالیندا گؤزون اولماسین

اؤزون گؤزه سوخور

اؤزونّن بترینه،راس گلمیئب

اؤزونه توکان،بازار آچیب

اؤزوه بیر ایش باشی باغلا

اؤزوه بیر گون آغلا

اؤزوی بوغما هامسی سنیندی

اؤزوی گؤزدن سالما

اؤزی بیلر،آللاهی بیلر

اؤزی یئخیلان،آغلاماز

اؤستی اورتیلی دئدیم،بیلسن

اؤلچی- بیلچ ایله

اؤلدی وار،دؤندی یوخدی

اؤلسون اول پیس کی،یئرینه یاخچیسی گله جاخ

اؤلماغ اؤلماخدی،خیریلداماخ نمنه سیدی

اؤلمز خدیجه،گؤرر ،نوه نتیجه

اؤلمه ساخ،قالساخ

اؤلمه،دیریل گئچینیروخ

اؤلوم ایتیم دونیادی

اؤلوم دیل کی چاره سی اولماسین

اؤلی اششک آختاریر،نالین چکسین

اؤلی دوروب،میردشیر یوؤر

ائل اؤز دلیسین بوراخماز

ائل گوجی،سئل گوجی

ائلدارلیخ چتیندی

ائو آلاندا باخ گؤر همسایان کیمدی

ائو اشیگی سنه تاپشیریرام،سنی آللاها

ائوین تیکیلسین

ائوین یئخیلسین

ات وئرممیش، شوربا ایستیر

اتی آجی آدامدی

اتی سنون، سوموگی منیم

اخلاغینان دئ،ایکی یول دئ

اربابین مالی گئدیر، نوکرین جانی

ارمنی دغاسی کیمی،قاباغا گلماخدان،دالی گئدیر

ارمنی قان گؤروب

ارمنی،مسلمان ایلمیسن کی

ارمنیلیخ یاخچیدی،قیامتّده باراسی چیخماسا

استراغین،قولونجا نه ربطی وار

اسگیسی یانیخدی

اسگیک آدامدی

اششک قوناخلیغی دیل کی

اششک گلیب ،اششک گئده جاخ

اششکه گؤجی چاتمیر،پالانین تاپدیر

اششکی کؤرپیدن گئشدی

اششکی پالان ساخلار ملتی یالان

اششکین ساتان،کوشّک آلانماز

اصول الدّین سوروشور

ال - قولون وار اولسون

ال الی یووار،الده دونر اوزی یووار

ال ایاخ چالما

ال ایاغا دوشدی

ال ایاغیوی داغیدما

الحق والانصاف

الدن ایاخدان دوشدوخ

الدن توتماغ،علیدن قالیب

اله باخاندی

الی اوزونلیغ ایلمه

الی خئیرلی دی

الیفی گیلیف اوخویور

الیم آغزیما یتیشیر

الیمنن توتماخدان،قیچیمنان توتور

الیمه داغ باسمیشام

الیمین،دوزی یوخدی

الین آغدان،قره یه ویرمیر

الینده یاغ اولسادا،قوی یئره،دورگل بورا

الینّن،یاغ دامماز

الیوه یاپیشمازکی

الیوی،اوخوموشام

امام حسین(ع)دفترینه یازیلسین

امانته،خیانت اولماز

امیر بازاری اوت توتسون،منه بیردستمالّیخ،چیخسین

انشاءا... ، ماشاءا... ینان ایش،اولماز

انصاف،دینین یاریسی

انگیلیس توخومی دی

او زیرنگلیخدا نچه قارداشسیز

او سنون آغزیوین یئمی دیل

او قدر دئدیم،دیلیمده،توک بیتدی

او منه ال وئرمز

او یئماغین بیر خئرلداتماسیدا وار

اوت الوودی

اوت اولاسا اوزون یاندرانماز

اوت پارچاسیدی

اوتانیسان،اوزوه،قلبیر توت

اوتوروب انگ انگه وئریر

اوتونان،سو کیمین دیلر

اوتی چکیر،اؤز قاباغینا

اوجی یوخ،بوجاغی یوخ

اودا قالیب اؤز کرمیوه

اوز وئریسن،آستار ایستیر

اوزدن گؤزدن سالدی

اوزوا گولمدیخ کی

اوزومه سالدیم

اوزون آدامین عغلی توپوغوندا اولار

اوزون ایت یالاسا دویار

اوزونون سویی توکولوب

اوزه چکیسن

اوزینه سؤز گلر

اوشاخ باشی تولامیسان کی

اوشاخ ندی فیشنگ ندی،پادداسین باغری چاتّداسین

اوشاخسان گئد اوشاخلوغووا

اوشاغا دئدیلر دانیش،دئدی جامیش

اوغلان ائوینده هش زاد یوخدی،قیز ائوینده تویدی

اوّل آللاه

اوّل قارداشلیغوی ثابت ایله،سونرا دده مالی ایسته

اوّل مچیدین ایچی،سونرا اشیگی

اولاجاغا چاره یوخدی

اولار سرعتده بللی اولماز

اولار هامیسی ناشیلیخداندی

اولان اولوب گئچیب گئدیب

اون دانا کور قیزیم اولسا،بیرینده اونا وئرمرم

اوندا گؤزوم قالدی

اونون اؤستونده حساب گئدماخ اولماز

اونی جیبیوه قویما

اونیدا منه چوخ گؤریسن

اووجومون ایچین ائیلمه میشدیم کی

ایاخدان سالدیم

ایاغ آلتدا قالدیخ

ایاغی آغیردی

ایاغی گئچیب گوتورن قبرینه

ایاغی یئر توتار

ایاغیم چاتمیر

ایاغینین آلتین بوشادّیلار

ایاغیوین آلتینا باخ

ایاغیوین آلتینا باخسان،بیزی گؤررسن

ایپ گلیب دوغاناخدان گئچر

ایپه ساپا گتیرینجه دده م یاندی

ایت پوخونّان میرداردی

ایت پیشیگ کیمین بوغوشوللار

ایت کیمی شولیذیمّه دی

ایت مصیبتینن

ایتی ویریسان،یوواسینّان چیخمیر اشیگه

ایتین اویونون گتدی باشیما

ایت قودوران یئریدی

ایچریم اؤزومی یاندیریر،اشیگیم اؤزگه نی

ایراخ جانونّان

ایراخ سنّن

ایربیله کی آروادّان قورخوسان،آللاهدان قورخسایدون یئرین بهشتدیدی

ایری اوتوراخ دؤز دانیشاخ

ایش آللاهدان دؤزگلمه سه،گلمز

ایش ایشی گؤرستدی

ایش برکه دایاندی

ایش بیرسری اولار

ایش کیشینین جوهریدی

ایش گتیرمسه گتیرمز

ایشده دایانان آپارار

ایشله مئیسن،یئیسن

ایشله منه،اؤرگش اؤزوا

ایشلینه هر یئر ایشدی

ایشی دویونه دوشوب

ایشیمین،پیس وختیدی

ایشین اؤستی آچیلدی

ایشیوین آدی ندیر

ایکی آروادلی کیشی،مچیدّه یاتار

ایکی اششکین آرپاسین بولنمز

ایکی اوزلی دی

ایکی ایاغیم واریدی،ایکی ایاغدا بورج ایلدیم،تؤ دابانا،قاشدیم

ایکی ایاغین گیئب بیر باشماغا

ایکی جوت،بیر تک

ایکی دانا مینلیک دانیشاندا،بیردانا بش تومنلیک آرایا گیرمز

ایکی قارپیزی بیرالده توتماغ اولماز

ایکی قیرانلغی دؤشمیر

ایکی گؤزین کیمی مواظیب اول

ایکیسی ده باتماندی

ایلان یئیوب،اژدها اولوب

ایلانی سیداحمد الینن توتور

ایلانین یارپیزدان آجیغی گلر،اودا چیخار یواسینین آغزینا

ایله بیل زنانه حامامیدی

ایله بتر،بشقابا قویمالی دیل

ایله بیر سؤز دئیر کی،پیشمیش تویوغون گولماغی گلیر

ایله بیردن بیره

ایله بیل اتین کسیللر

ایله بیل الینن قویوب

ایله بیل اوزوا خوش باخیبلار

ایله بیل باش آپاریر

ایله بیل باشون بدنؤوه آغرلیغ ایلیر

ایله بیل باشوین آلتیندا بیری وار

ایله بیل تیکان اؤسته اوتوروب

ایله بیل جانون جیجیشیر

ایله بیل جینه بسم ا... دئمیسن

ایله بیل دده سین من اؤلدورمیشم

ایله بیل دده سینون مالیدی

ایله بیل دده مالیسین من یئمیشم

ایله بیل دنیانی وئردین بیلسینه

ایله بیل سؤزی داشا دئیرم

ایله بیل فیل استراغیدی

ایله بیل قوری بیگدی

ایله بیل قیریخ قوشوندی

ایله بیل کروانسرا قاپیسیدی

ایله بیل کهلیون آزیب

ایله بیل کی داش داشییب

ایله بیل کی یاوان آش ایچیب

ایله بیل ننه سینین،کبینینه یازیبلار

ایله ویررام ججیمین داغیلار

ایله یئرده یاتماز،آلتینا سو گئچه

ایله یاتیب،ایله بیل کاسیبین بختی یاتیب

ایمتاحانی مجّانیدی

ایندی اوردا،ایت صاحبین تانیمیر

ایندی اولدوخ اؤزگه

ایندی من اؤز آدیمی اؤزگه دن سوروشورام

اینه سالماغا،یئر یوخدی

اینه کیمی،هامنی بزر،اؤزی لوت گزر   

(ب)

باجی باجین اؤلسون،سؤز چوخ وخت یوخ

بازارین گؤزین چیخاردمیسان

باش آغریسی وئرمه

باش تاپدون

باش گؤتی بللّی دیل

باش گؤتیوه یاراشیر

باش،گؤتینن اوینور

باشا دوشدون

باشدان سووما ایلدی

باشلی باشین ساخلاسین

باشون ساغ اولسون

باشووا تصدّق

باشووا خئیر

باشووا دولانیم

باشی دیدی لحد داشینا

باشین قاشیماغا وختی یوخدی

باشینا آند ایچللر

باشینا هاوا گلوبدی

باشینّان دا ایضافه دی

باغدان اریک قورتولدی سلام ملیه قورتولدی

باغریم چاتّادی

باغلا دیلینه

بالاخره من سنّن بیرکوینک آرتیخ یئرتمیشام

بالغی هروخت سودان توتسان تازادی

بس کیشیلوغون هارا گئدیب

بش اششکین ایشین گؤرور

بش بارماغیمی بال ایلیوب باسام آغزینا، بیلمز

بش بارماغین،بشیده بیر اولماز

بش قرانلیخ کارا گلمز

بش قیرانا،گولّه آتیرام

بکارچیلیغین اؤزی قره اولسون

بللی دیل نه قیلیخدا بشردی

بلی وه شکر

بو ایش سنه باخیر

بو ایش،سنین الیوی اؤپور

بو توکی دئیرماندا آغارتمامیشام

بو خط بو نشان

بو سؤزلره،بیرباغ سوزی وئرمزلر

بو قره او قره لردن دیل

بو قولاخدان آلیر،او قولاخدان وئریراشیگه

بو گولماغین،بیرآغلاماسیدا وار ها

بو گونون ایشین،صاباحا ساخلاما

بوجان سنلن چیخاجاخ

بودا بیر گوندی

بودا بیزه عمل اولدی

بودیل باشیوی باده وئره جاغ

بورکیمیز قاریشار

بورنی اوغولوب

بورنیوین دلیگینّن گلسین

بوسؤزی گرک قیزیل سووینان یازاسان

بوشلی بوشلونون ساغلیغین ایستر

بوگون،گون هایانّان چیخیب

بوگونلن سنده وار

بولاری گؤره گؤره گلمیشوخ

بولان سولان

بولاندیریخ سودان بالیخ توتور

بولانماسا،دورولماز

بومسلمانچی لیغین یولی دیل

بومنیم ال - ایاغیمی باغلیوب

بونا بئل باغلاما

بونّان آللاه باشارسین

بونون باشینّان بیر توک اسگیک اولسا،وای حالووا

بونی گؤرنده آدامین اتی توکولور

بوی دئمه

بویاخانا کوپی دیل کی

بوینون قویوب چینینه

بوینووا دوشمه سین

بویوک باشین،بویوکده بلاسی اولار

بویوگون بویوک یئری وار،کیچگین کیچیک یئری

بویووا بیچیلیب

بیر اوخونان،ایکی نشان ویردیم

بیر باتمان باشیوی دبردینجه،بیر پونزا دیلیوی ترپت

بیر باتمان بالینان،اوتماغ اولماز

بیر باشی وار،مین سوداسی

بیر داشدی آتیرام،توتار،توتار،توتمازدا کی هچ

بیر دده قیرخ اوغولی ساخلار،قیرخ اوغول بیر دده نی ساخلیامّاز

بیر دلی بیرداش سالارقوویا،مین عغیللی چیخاردانماز

بیر سؤز دئدیم دئممیش

بیر سؤز سالیب آغزینا

بیر قطره سو اولدی،گیردی یئره

بیرآز،محبّتدی اؤتورون

بیرالدن سس چیخماز

بیرتیکه چورک،داشدان چیخیر

بیرتیکه چورکی زهرمار ایلدی

بیرساحاتدی ناغیل دئیرم،بوتازا سوروشور،لیلی،قیزیدی یا اوغلان

بیرسن بیلیسن،بیرمن،بیرده آللاه

بیری دوشسه قویا،سنده گرک دوشسن

بیرین بیلیسن،بیرین بیلمیسن

بیز با هم دؤز چورک یئمیشوخ

بیزباهم سوموک سندیرمیشوخ

بیزبونی ایستمسک گرک کیمی گؤراخ

بیزه گلن بیزه اوخشار

بیزیم سویمیز بیرآرخا گتمیر

بیسواد آدامین جیبینده،خودکار اولار

بیلمیرم باشیما نه داش سالیم

بیلنه بیرتیکه،بیلمینه مین تیکه

بینیمی یئدی

بینینه باتمادی

بینینه سالیب

بینینه ویریب 

(پ)

پاکاتدی دئدیم

پخ تاماهلیغ ایلمه

پخ یئماغینا پشماندی

پخ یئنین،قاشیغی بیلینده اولار

پسته قاریندی

پلّه نی،بیربیر چیخاللار

پول الین چیرکیدی

پول کؤرویور

پیچاخ ویراسان،قانی چیخماز

پیچاخ،اؤز دسته سین کسمز

پیشیک آسگریب،بو مریضلر

پیشیک بزیئر

پیشیکین الی اته چاتماز،دئیر مرداردی  

(ت)

تؤ سنون ذاتی وه

تؤ سنین یولووا لعنت

تؤکلریم بیزبیز دوروب

تاپباجا دئمه

تازا گلدی بازاردان،کهنه دوشدی نظردن

تپ چوویر ایلدی

ترله گلسین

تکلیخ آللاها یاراشیب

تنبل فکرلی اولار

تنبلیخدان ارمنیه دایی دئیر

توبا لاتما وئریسن دای

توپ - تفنگ آتیر

توپ ویراسان داغیلماز

توپراغ چکرگتیرر

توپراغینان بیر اولدی

توتسام دریسین سویارام

توخون،آجدان خبری اولماز

توسّوسی اؤز گؤزینه گئدر

تولکیه دئدیلر،شاهیدون هانی،قویروغین گؤرستدی

توی پولینان،ائو پولون،آللاه یتیرر

توی گؤرممیشوخ،باجاسینّاندا باخمامیشوخ

تویدان سونرا،حنانی گؤته یاخاللار

تیکه نی باشینا دولاندیریر،قویور آغزینا  

(ج)

جان جگریدی

جان دئیب،جان اشیدسن

جان شیرین اولار

جانیم سنه دئسین

جانین ساغ اولسون

جانیوی یاغلا

جزیغونّان چیخما

جلالووا چوخ شوکورآللاه

جنماز سوا چکمیرم

جوجه نی،پاییزین آخرینده سایاللار

جهنّمه گئدن،اؤزونه یولداش آختارار

جیبلریمیزین فرقی یوخدی،منیم جیبیم سنین جیبون

جیجی باجیدیلار  

(چ)

چادراسیزلیخدان،ائوده قالیب

چالمامیشدان اوینور

چراغ،اؤز دیبینه ایشیخ سالماز

چوخ آزبیلمیشسن

چوخ اسگیک آدامدی

چوخ پولاکی دی

چوخ سؤزین دالینجا اولما

چوخ سایما،برکتی قاچار

چوخ سیمیتن دی

چوخ فکر ایلمه،یه اؤزی گلر،یه نامه سی

چوخ گؤزل،چوخ قشنگ،چوخدا باقاعده

چوخ گوینن گئدیسن

چوخ محبتدن مرض حاصل اولار

چوخ کورا بیین آدامدی

چوخ نانجیب دی

چوخ یئماخلیخ آدامی،آز یئماخلیخداندا قویار

چوخ یاشیان،چوخ بیلمز،چوخ گزن،چوخ بیلر

چوخ یکّه جئردون

چوخداندی اؤلوب،یئردن گؤتورنی یوخدی

چوخلوخ،پوخلوخ

چورک آغاجی دی

چورکی وئر چورکچیه،بیرینده اؤسته وئر

چیچیکدن خطا،بیوکدن عطا

چیخدی اؤستونه  

(ح)

حاضرینا،شاهدی

حالواحالوا دئماغینان،آغیز شیرین اولماز

حرام مالین برکتی اولماز

حرامون اولسون

حسابا سوخما

حسابا قویمادی

حسن سوخدی،دئیرمانیدی

حق سؤز،آجی اولار

حقّی ناحق ایلمه

حیرسوه توسسی وئر

حیوان بالا سؤتّدن یانیخلی دی  

(خ)

خئیریندن گئچدیم

خالا خاطیرین قالماسین

خانیم سیندیران قابین،سسی چیخماز

خایاسیزدی

خراب اولماسا،آباد اولماز

خلق چورکی،قولاغینا یئمیر،آغزینا یئیر

خلق نده جانینین قدرین بیلیر

خلقی گؤلدورمه

خلیفه کیسه سینَّن بغیشلیر

خنجر یاراسی گئدر، دیل یاراسی گئتمز

خوروز یوخیدی،صبح آچیلمیردی

خوروزلانیر

خئیراولا    

(د،ذ)

دؤز یئرده یرئیه بیلمیر،شوخومدا شلّاغ آتیر

دؤز یول گئدن یورولماز

دئ دیلیوه قوربان

دئدوغووی یاز امضالا

دئدی ،کاساد ماسادّی ، دئدی ، کاساد کاسادّی ، ماساد ندی ، دئدی ، کاسادّا ساتدیغیمدی کی قئیدیر

دئماغ اولمور،گؤزین اؤسته قاشون وار

دئیر بس کی شق القمر ایلیوب

دئیر تویوخ بیرقیشلیدی

دادانمیسان دولمیه،بلکه بیرگون اولمیه

دادی داماغیندا قالیب

دارقا شایردّی

داش داشیمیسان کی

داش دغرلادیر آریا

داش دویردی

داش،داش اؤسته دورماز

داشدان یوموشاخ ، نه اولسا یئیر

داشلار دیله گلدی

داشلار،چاتّداسا

داغ دالیسنّان گلممیشوخ کی

داغ،داغا یتیشمز،آدام آداما یتیشر

داغی داغ اؤسته قویاردیم

دالدان آتان داش،توپوغا دیر

دالی - قاباغینا گئشماغ اولمور

دالیه قالیسان دئیللر گیجدی،قاباغا گئچیسن دئیللر بیجدی

دام دؤواردا اوینور

دامارا باخیب،قان آلاللار

دامینان- شام آراسیندا

دانشماخ باشارمیسان،دانشماماخدا باشارمیسان

دای بونون دده سین یاندیردین

دای جانا گلمیشم

دای منیم عغلیم بیر یئره چاتمیر

دب قویما

دخیل دوشوب

دده سی یوخ ننه سی یوخ

دده سین یاندیررام

دده م گلدی گؤزیمین قاباغینا

دده مالیمیز شریک دیل کی

دده مه ده بسدی،ننه مه ده بسدی

دده ن یاخچی،ننه ن یاخچی

دردلی دئینگن اولار

دردیم دردیمه قاریشیب

دردین دئشیلمه سین

دعاکارکسمه دی دول داشا

دلی دلینی گؤرسه،چوماغین گیزلدر

دلی دولی دی

دلی قیرمیزینی سویر،سفیه سارینی

دمیر قاپینیندا،تخته قاپئیه ایشی دوشر

دونیا بونون کی دی

دونیا مالی دنیادا قالاجاخ

دونیا یالان دنیادی

دونیادان دویمیشام

دوردگؤزلی باخیر

دوز یئیب،دوز قابین سندریب

دوست- دوشمنه آغیز آچدیم

دوست - دوشمن ایچینده

دوست آدامین باشینا باخار،دوشمن ایاغینا

دوستووی باب ایله،هامی دئسین هابیله

دوشابلانما

دوشانا دئیرقاچ،تازیه دئیرتوت

دوشدی باشیما

دوشر دوشمزی وار

دولانان ایاغا داش دیر

دونون آچیلماسین

دونیانون ایشینه بئل باغلاماغ اولماز

دونیانی دورد اللی توتوب

دوه اویناسا،قار یاغار

دوه یه دئدیلر بوینون ایریدی،دئدی هارام دوزدی کی

دویمه قاپینی،دویللر قاپیوی

دیشلرین ایتیلدیب

دیک دور ایاغا

دیل باشا بلادی

دیلدن دؤشدوخ

دیلسیز- آغیزسیزدی

دیلی آجیدی

دیلی اوزونلیغ ایلمه

دیلینن،ایلانی یواسینّان چیخاردار

دیندیرملی دیل

دین سیزین الینّن،ایمانسیز گلر

دینمیر دینمه

دینمینین بیر دیننی وار

 ذاتى کوکى خرابدى  

(ر)

رحم ایلین،رحمه قالار

رنگ وئردی رنگ آلدی

رنگی روفی آتدی  

(ز)

زورونان ا...اکبر اولماز

زهله م گتمیش

زینال آدامیسان،یه زینب آدامی  

(س)

سؤتون داشماسین

سؤز ایچینده سؤز وار

سؤز بزئیر

سؤز بیردا قالسین

سؤز دئینده قولاخلاری تاقّیلدیر

سؤز دولاندیریر

سؤز سؤزونن توتمیر

سؤز سؤزی گتیرر،آرشین بئزی

سؤز یئرده قالماز

سؤزبازدی

سؤزلی آداما اوخشوسان

سؤزوم آغزیمدا قالدی

سؤزومون اؤستینه سؤز دانیشما

سؤزومی یئره سالما

سؤزون جوهرین چیخاردیر

سؤزون یوخدی دانیشما

سؤزوی باجووا دئمه،باجینین باجیسی وار

سؤزوی شکرینن کسیرم

سؤزه باخماماغون کتکین یئیسن

سؤزی آت یئره،صاحبی گؤتورر

سؤزی آغزوندا پیشیر،چیخارد

سؤزی شوخلیغینان آداما دئیللر

سؤزی یئرینده خشلیر

سؤزین دؤزین آختاراسان

سؤزین دؤزین اوشاخدان اشیدسن

سؤزین یوخدی دانیشما

سئچیراؤستونده اوتورور

سئشمیر کی قارنیم آجالار

سئلین آغزین یومماغ اولار،ائلین آغزین یومماغ اولماز

ساحات کیمی ایشلیر

ساخلا سامانی،گلر زمانی

ساخلیان ساخلار

ساری اینک کیمی،سوتی ساغانّان سونرا،ویریر جالئیر

ساریمساخ یئین ائینه ده دؤزر

ساغ الدن وئرسن،سول الین خبری اولماسین

ساغ الین اولسون،منیم باشیما

سایی یوخ،حسابی یوخ

سچمه دیل دولدورمادی

سرباز نه بیلیر،حئیوا کالدی یه یتیشمیش

سرچه ندی،کلّه پاچاسی نه اولا

سرچه نی رنگلیئب،قناری آدینا ساتیللار

سسیمه سس وئرن اولمادی

سسین آتیب باشینا

...سفته بسم ا

سفته سنلن،برکت آللاهدان

سفته می کور ایلدی

سفیل سرگردان دولانیر

سققلیم یوخدی،سؤزوم گچمیر

سکته ایلمه

سلام وعلیکیمیز یوخدی

سلامیوی یئدون

سن آغ سققلیغ ایلمه

سن آغا،من آغا،اینکلری کیم ساغا

سن آللاهینان اول،آللاه سنلن دی

سن اؤز ایشینده اول

سن اعمالدان چیخدون

سن امر ایله،قار یاغسین

سن اوخویانلاری،من توخومیشام

سن اوننان بونی بیر یئره قویوسان

سن ایماله ایلمه

سن بو ایشی گؤرسن من آدیمی عوض ایلرم

سن توکدوخلاریوی بو یئغیب

سن دئدین من ایناندیم

سن دئین اولسون قال یاتسین

سن سن اولسیدون نه واریدی

سن سو ایچسن،منیم خبریم وار

سن قدیم کیشیسن،ساری یاغ یئمیسن

سن کیم من کیم

سن گلن یوللارا قوربان

سن گلینجه من بیرینده دوغارام

سن منن چوخ یاشیاجاخسان

سن نجور چالسان،من اوینارام

سن وکیلسن،وزیر

سن هچ اونون الینه سو توکه بیلمزسن

سن یئمه،من یئیم داعواسیدی

سنسیز بیرتیکه چؤرک بوغازیمنان گئچمیر

سنکی لای لای بیلیسن،نیه یاتمیسان

سنّن حرکت آللاهدان برکت

سنون آهون توتدی

سنه آچیم لاب آچیغین دئیم

سنه بیرآش پیشریم یاغی اؤزونده بیرقاریش دورسین

سنه بیرایش گؤریم،گویده کی قوشلارحالیوا آغلاسین

سنه خوش،منه سنّنده خوش

سنه ده یاخچی دئدوخ،گومانا دوشدون

سنون  اینوی یئین، چوالدیز سئچار

سنی یاناسان اوشاخ

سنی یولا گلسن

سنین بو دیلین اولماسیدی،باشووی قارقالار داغیداردی

سنین تویوندا،سوماخپالاندا سو داشیاجاغام

سنین جانین بونون جانی

سنین ده هوش باشین اولسایدی منه نیه راست گلیردین

سنین قانین بوبیرسی لردن قیرمیزیدی

سنین کیمی دوستی اولانا،دشمن لازم دیل

سنین گؤزونن گؤریرم

سنین هله خوش گونوندی

سنینده عمرونن آز قالیر

سنینکی سنده،منیمکی منده

سنینکین سنه وئررم

سنّینن یکّه دانیشیر

سو آتدان یاسا گئدنلردندی

سو آیدینلیخ دی

سو اولان یئرده،تیمّم باطیلدی

سو بیر یئرده قالسا،ایلنر

سو سرچشمه دن بولاندریخدی

سوؤین شیریلتیسینا، قولاغ آسیرام

سوبایلیخ،سلطانلیخدی

سوخدی ایتین گؤتونه،چیخارتدی

سورودن آیریلان قوزونی،قورد آپارار

سوروشماخ عیب دیل،بیلمماخ عیبدی

سوسوزومنان دیلیم چیخیر

سوفرا باشیندا دانیشمازلار

سوکی باشدان آشدی،یه بیرقاریش یه مین قاریش

سولار آلتدان باش یوخاری گئدیر

سونکی پشمانلیخ بره بیتیرمز

سووا من اؤلوم دئسن دورار

سویمیز بیر آرخا گئتمیر

سویوب سویوب،قویروغوندا مردارلادی

سیخما بوغمیه سالما

سیزدن بیزه یتیشیب

سئل چایینّان گئچنده گؤت گؤته دیمیشیخ  

(ش)

شاببادان شوببادان

شادلوغیوا شوونلیغ ایلمه

شاطر چؤرکدن یئملی دیر

شافتالی طاباغیدی

شرطی شوخومدا کسیرم

شرمنده لیغوین یاریسی منیم

شستینن دانیش

شوکور نعمتددی

شیر بازلیغ ایلیر  

(ص)

صاباحی کیم گؤروب

صاح یئری قولاغینین دیبیدی  

(ض)

ضرر ایچینده،خئیر آختارمازلار

ضررین یاریسینّان قئیدماخ،منفعتدی  

(ط،ظ)

طبعووا یاتیب

طبعینه دیدی

طرفی کنده یول وئرمیللر،کدخدانین سراغین توتور

ظاهر- باطن،بودی کی وار

ظلم یئرده قالماز  

(ع)

عایشا شوونلیغ سالیر

عثمان کوینگی ایلیوب

عجب جمالون اولسون

عجله کار گجله

عزیزلریمی گؤردوم،قالدی گرامی لریم

عشق آدامی کور ایلر

عغلی اولمیانین،جانی عذابدادی

عغلیم باشیمدا پولوم جیبیمده

عغلیم کسمیر

عغلین وئریب اوشاغ عغلینه

عغیللی باشلی قولاغ آس

علینین بورکین قویور ولینین باشینا،ولینین بورکین قویورعلینین باشینا

عم اوغلی- عم قیزینین کبینی گؤیلرده کسیلیب

عمرینده بیردانا دؤز سوز دانیشیسان،بودی

عمومی یئرده خصوصی سؤز اولماز

عمی گئت ایشوین دالیسیجا

عمی وایی دیل،زمی وایی دی

عوض،عوضدی  

(غ)

غیبت چوخ شیرین اولار  

(ف)

فابدان چئخیب

فارسی دئزقیریر

فاطما ننه ایشین اوزالتدی

فتح ایلمیسن

فرعونلیغ ایلمه

فقط عمل صالح آدام گؤرر

فلان کسه بیع بازار یوخدی

فلانکس چوخ اوزی قرمزی دی

فلانکس چوخ کپک اوغلی آدامدی

فلانکس سوننان گؤرمیشدی

فلانکس قانی ایستی آدامدی

فلانکس قانی سویوخ آدامدی

فلانکس مالی چوخ گؤنی قره دی

فلانکسین آغزینان اوتورور- دورور

فلانکسین ائین سنلن آلیرام

فلانکسین ایپینه اودون یئغمالی دیل

فلانکسین باشینا آند ایچللر

فلانکسین قاداسی دوشسون اؤرگیوه

فلانی شیطانا درس وئرر

فلانی،سس سیز طیّاره دی

فلانیدی دای نه داشی وار نه قومی

فلانیه گؤزلریمنن چوخ ایطمینانیم وار

فلکدن بیرگون اوغورلاسیدیم

فیکرین داغدا- باغدا اولماسین

فیکرین دام- دوواردا اولماسین

فینجان اوینادیر  

(ق)

قؤیونی قازان گن قازار،درین قازار،اؤزونه قازار

قاباخدان گلنلیخ،ایلیر

قابلاما دولانار،قاپاغین تاپار

قابیرقالاری سایلیر

قاپان ایت،دیشلرین گؤرستمز

قاپیدان قؤویسان،باجادان گلیر

قادابالا سنن گتسین اوگئتماخدی کی گئدیب

قاداسی دوشسین گیله لریوه

قادریم یوخدی بیرلیوان سؤ ایچم

قارداشی،قارداشین قبرینه قویمیجاخلار

قارنی اؤستونه قیلیش چکور

قارنی زغلیدی

قارنیدا دویسا،گؤزی دویماز

قارنیندا سؤز قالمیر

قازان قازانا دئیر،اؤزون قره دی

قازماخ یئسن تویوندا قار یاغار

قاش- گؤز ایلدی

قاش قاباغی یئری سوپورور

قاقا اولمئین یئرده،ایدئیه قاقا دئیللر

قالان ایشه قار یاغار

قالیب اؤتونان،سو آراسیندا

قان - قان دئیر

قان اوتدورور

قان قیامت اولماز کی

قان گؤزین توتوب

قانسیزدی

قانووی کثیف ایلمه

قانین آلیب اووجونا

قانین توتوب شوشویه

قانینین آراسینا گیردیم

قب مال صاحبینا یتیشر

قبریم اؤسته چراغ توتاجاخ

قبله سین ایتیریب

قرآننان کوینک گئیه،من اینانمارام

قربانام اوداعویه کی،بیر ساحات اوستونّن گئچه

قربانلیغ اتی ایلدیلر

قره قئید جانیمی آلیب

قره گونون عمری آز اولار

قره مال کیمی باش آلیب گئدیر

قصد غرضیم یوخدی کی

قلبی قره دی

قلبینه گلر

قلنجنین او اؤزوده کسیر بو اؤزوده

قمیشووی چک گؤراخ

قوجا تاماهکار اولار

قوچ ایگیت دائیسینا چکر،خانم قیز عمّه سینه

قوربانون اولوم

قورخما دالیندا،داغ کیمی دایانمیشام

قورخما،دانیشماسان،دئمزلر دیلی یوخدی

قورخودان سئشدی شالوارینا

قورخولی باش،سلامت قالار

قورخونون بالاسی اولسون

قورد بالاسی قورد اولار

قورد دئدون،قولاغی گؤرسندی

قوردالاسان قوردی چیخار

قورشالادی،وئردی دده سینین کهنه بورجونا

قوشون کشلیخدی

قولاخلارون ترسه اشیدیر

قولاخلارین ایتیلدیب

قولاغوون دالیسین گؤرنده،فلانزادی گؤرسن

قولاغووی آچ اشید

قولاغی توکلیدی

قولاغیمیزین دیبینده دی

قولاغیمین دیبی قیزیشدی

قولتوغونا قارپیز وئرمه

قولون سنیغی بوینوندی

قوناخ باجی اوینوللار

قوناخ بیر اولسا،آدام اوکوزده کسر

قوناخلیغ یاخچیدی،بیرگون سیزده،بیرگون بیزده

قوناغ ائو صاحبین دوه سیدی

قوناغ قوناغی ایستمز،ائوصاحبی هچ بیرینی

قوناغین سیکی طاخچالاری گزمز

قوندارما بیر شیئدی

قونشی اؤمودونا قالان،گئجه شامسیز یاتار

قونشی قونشینین اتینده یئسه،سوموگین آتماز

قوی سوریا دا بیر سؤز یئری قالسین

قوی میخین چالسین

قوی ویردیخلارون بیمارستانّان چیخسین

قویدی کاساسینا

قویروغی قاپی آراسیندادی

قویمیر سؤز آدامین آغزینّان قورتولسون

قویونی تاپشیریب قورد الینه

قیزاریب،بوزارما

قیزیم سنه دئیرم،گلینیم سن اشید

قیسمتدن آرتیخ یئماغ اولماز

قیش گئدر،اؤزی قره لیخ کؤموره قالار

قینآنان سنی چوخ ایسدیر  

(ک)

کؤکینّن اولماسین

کار سالماز

کاسیبین دؤواری آلچاغ اولار

کاسیبین گؤزی توخ اولار

کتدن گلن واریدی

کچلین آدین قویاللار زلفعلی،کورین آدین قویاللارعینعلی

کدخدانی گؤر،کندی چاپ

کرم دریاسیدی

کروانسرا قاپیسی کیمی آچیخدی

کره کره دائیه ده کره

کفگیر یتیشیب قازانین تکینه

کفن مفته اولسا،اؤلن چوخ اولار

کوپنینن چوخ دانیشما

کور توتدیغین بوراخماز

کورآللاهدان نه ایستر،ایکی گؤز،بیری ایری، بیری دؤز

کورپی قالدی چایئن اوتایندا

کوسنین پایئن یئیللر

کوکینّن بیله بیر سؤز یوخوموش

کوله آدامین،یاریسی یئرده اولار

کولی باشیوا الئیم

کهلیک باشین قویلار قارا،دئیر بس کی هچ کس اونی گؤرمیر

کهلیکین آزیب

کهنه پالان لاری،سوکمیون

کیشی تؤپوردیغئن یالاماز

کیشینین باشی گئدر،امّا سؤزی گئتمز

کیشینین سؤزی بیر اولار

کیم اؤلوب کیم قالیب

کیمین تویوغونا کیشّه،دئمیشیخ  

(گ)

گؤتونن قاپی آشمامیسان

گؤتووینن گویه چیخاسان،بو ایش اولان دیل

گؤتینین قارانلیغی وار

گؤجن،زوران

گؤدازا وئردی

گؤراخ آللاهدان نه گلیر

گؤردوم سووی سوزولموش گلدی

گؤردون ایشون یاشدی،قوی قاچ

گؤردون بیری اششک اولدی،سنده پالانی اول

گؤردی توسّی برکدی،قاشدی

گؤردین یئماخ دای نه دئماخ

گؤروب گؤره جاغون ایله بویودی

گؤروکن داغا،بلدچی لازم دیل

گؤز قاباغیدی

گؤز قولاخدا اول

گؤز گؤردوغینّان قورخار

گؤز گؤز ایلدیم

گؤز گؤزی گؤرمیر

گؤن وئریر،ایشیخ وئرمیر

گؤزدن ایتدی

گؤزدن قویما

گؤزلری ایشیخلاندی

گؤزلری چیخدی کلّه سینه

گؤزلریمنن چوخ ایستیرم

گؤزلرین آغارتدی

گؤزلرین آیدین اولسون

گؤزوم آختاریردی

گؤزوم یولدا قالدی

گؤزومنن دوشدی

گؤزومه گؤرسن مه

گؤزون اؤستونده اولسون

گؤزون دالیسیجا قالماسین

گؤزی توخدی

گؤزی قالار

گؤزی گؤتیرمیر

گؤزیم سو ایشمیر

گؤزیمین ایشیغی گلدی

گؤزین یومدی،آغزین آشدی

گؤزینن ایراخ

گؤزینین اوتون آلیب

گؤزیوی آچ آدامیوی تانی

گؤزیوی آچیب یومونجا

گؤلدن آرتیخ سؤز دئمه

گؤنی سووا وئرمه

گؤنی قالیندی

گئتدون بیرشهره گؤردون هامی کور،سنده کور

گئتمه گؤزومنن،گئدرم اؤزومنن

گئجه اودونا گئدن چوخ اولار،سحر یئرینّن دوران اولماز

گئجه گؤنوزومیز بیر اولوب

گئجه گؤنوزیوی ایتیرمیسن

گئجه ماللاسی

گئجه یوخووا گلسه،قورخاسان

گئچمه آللاهین ایشلرینن

گئچنه گذشت دئیبلر

گئچی جان هایندا،قصّاب دوریب پئ آخداریر

گئچینه جاغون منلن دی

گئچینین قوطوری،سرچشمه دن سو ایچر

گئد الین هارا،اوجادی قوی اورا

گئدر او گؤزللیخ،سنده قالماز

گلدی قاشین دؤزلده،ویردی گؤزین چیخارتدی

گلدیخ ثواب ایلیاخ،کباب اولدوخ

گلین اوینیانماز،دئیراتاغ ایریدی

گولمه قونشووا،گلر باشووا

گولون دالی ـ قاباغی اولماز

گون چیخاندا چیخ،گون باتاندا بات

گون او گون اولسون

گون همیشه بولوت آلتدا قالماز

گوندن آیدیندی

گونی گونلن پیس گلیر

گونی گونه ساتما

گونی،گونینن توتدورماغ اولماز

گویدن یئره یاغار

گینه نه یوخی گؤرمیسن  

(ل)

لالین دیلین، ننه سی بیلر

لپه نی دئمه،دویونی دئ،دوننی دئمه،بویونی دئ

لوطی لیغ زمانه سینن چوخ گئدیر

له له وار،یوردی یوخدی  

(م)

مال گئدر بیر یئره،ایمان گئدر مین یئره

مالّا نصرالدّین کیمی،اؤز یازدیغین اوخویانمیر

مالیم گئدینجه،جانیم گئدسین

ماما ایکی اولسا،اوشاخ ترسه چیخار

مچید قاباغیدی آغیرگل

مچیدین قاپیسی آچیخدی،ایتین حیاسینا نه گلیب

محبت محبت گتیرر

مردار اسگی اوت توتماز

مردمین عغلی گؤزونده اولار

مص مص دئینجه،مصطفا دئ قورتال

ملا نصیرالدینه دئدیلر،آروادون چوخ گزیندی دئدی،هچ بیزه گلمیر

من اونی دده سینّن یاخچی تانیرام

من بورانی گؤزی باغلی گئدیب گلرم

من بیر سؤز دئدیم،دئممیش

من بیر سؤز دئیرم،سن بیر سؤز اشیدیسن

من بیلیرم او نه قوشون یومورتاسیدی

من دئدیم من اشیتدیم

من دئدیم یوؤرت قره دی،قره دی

من دئیرم فدم دمه بو دئیر دامنان داما

من سنه نه دیلده دئیم

من سنه یالانیم ندی

من سنی گویلرده آختاریردیم،یئرده تاپمیشام

من سنین کیمین لری،سوسوز آپارّام چشمیه،سوسوز گتیرّم

من طاماح دیشمی چکدیم

من فلانینین دالیسیندا ناماز قیلارام

من نابلد خورک یئمرم

من یئدیم،سنه قالمادی

من یکّه لیخدا کیشینی اله سالیب

من یوخام،آیری نوحه خوان گؤر

من،سنین بیردانا مردار توکؤوی،وئرمرم اونا

منّتلی چؤرک یئمه رم

منلن باش باشا قویما

منلن کی دده یه اوغول چیخمادی

منلن نرد- تختﻪ اوینور

منه بیله انش- اونش ایش راست گلر کی

منه جوت صبیرده دوشر،تک صبیرده

منه دئین یوخدی سن نه کاره سن

منه ده قارانلیخ دی

منه سو ایچیمدی

منه یئمن تومنی یوخدی

منی ایتیرن،تاپانّان چوخ سوینر

منی قئنیانا لعنت

منیم آنلیما یازیلیب

منیم باشیمین دالیندا گؤزوم وار

منیم جانیمنان نه ایستیرسن

منیم دؤواریمنان آلچاخ دؤوار تاپمادون

منیم دیلیم راحات دورمور

منیم کور گؤزلریم اؤسته

منیم یادیمدا دیل کی بوگون ناهارا نه یئمیشم

منیمکی منه بسدی

منیمکی منه دیدی

منیمکین یئیاخ،سنونکین اویناداخ

میدان قیزدیریر

میرتینین باشی یاریمدی

میرغضب کیمی دوروب باشیم اؤسته

مین ایلّیغیم دالی دوشدی  

(ن)

ناامید شیطاندی

ناله ی قاز اوخویور

ناهاردان بللّیدی،شاما نه وار

نده دیمه دوشردی

نسیه دانیشیر

نسیه،گیرمز کیسیه

نعمتین چوخلوغنلان قودوروب

نفتی جالاما

نفسون ایسّی یئردن چیخیر

نقدی اوتوروب نسیه دن یاپیشیب

ننه اؤرگی ایستیرکی طاقت گتیرسین

ننه سینه باخ،قیزی آل

ننه سینین امجگین کسنلردندی

نوبارین گتیریب

نوخداسین قیریپ

نوخوشا دئیللر یئیسن

نوه بادامین ایچیدی

نه توکسن آشیوا،او چیخار قاشیغووا

نه سیللیه گلیر،نه تپییه

نه عجب،یول ایتیرمیسن

نه قدر دیل توکدیم

نه قویموسان،نه آختاریسان

نه کی وارینا هولا قوشدی

نه وئرمیسن،آلانمیسان

نه وار قاری آرواد کیمی دئینیسن

نه وار؟ توکوبلر

نه یئر قبول ایلیر نه گؤی

نه یاتّدون کی نه یوخی گؤرسن

نیّت هارا،منزل اورا

نیسگیل تیکه توتما

نیه آجیغیوا گلیر  

(و)

وئرنده خوشدی،ایستینده ناخوشدی

وختینده ائولنسیدی،ایندی بش اوشاغی واریدی

وقتسیز بانلیان خوروزون باشین کسللر

ویر باشینّان چؤرکین الینّن آل

ویردون خالا

ویردی داشا،چیخدی باشا

ویررام دادار دوراسان 

(ه)

هارام وار هارا گئدم

هاردان دوشدی کسیر

هامسی بیر بزین قیراغیدی

هامنین منلن زهله سی گئدیر،منیمده بونّان

هامیا بیرگؤزده باخ

هامیسی سنیندی

هامینی برق توتار،بیزی لامپا چراغی

هامینین آغزی آچیخ قالمیشدی

هاوا بو هاوا

هایئن قاباغا سالیر

هاینان گلن،هوینان گئدر

هچ آغ ـ قره سینه باخمیر

هچ الی بیر جیبینه گئتمدی

هچ کس اؤز یوؤردینا تورش دئمز

هر اوخویان،مالّا نصرالدین اولماز

هر سؤزین بیر یئری وار

هرایش وختینده

هرایشه قیف قویور

هرایشین بیر پوفی وار

هرایشین بیر یولی وار

هرزادین اولماماغی بیردردّی،اولماسی مین درد

هرزادین تازاسی یاخچی اولار،دوستون کهنه سی

هرسؤزدن بیرسؤز آیئریر

هرکسن اؤز ائوینین قیبله سین یاخچی بیلر

هرکیشینین ایشی دیل نر کیشینین ایشیدی

هرگؤزلین بیرعیبی اولار

هرنجور عشقین چکیر

هرنه قازانیرام آرواد اونا بیرقویو قازیر

هرنه یئمیسن تورشولاش

هریئری آبادلادون بیرقالیب بورا

هریس فرشی کیمی،گون به گون گلیر اؤستونه

هش بیر سالیب چیخمیر

هش دخلی وار

هش یولچونین تورباسیندا بیله بیرزاد تاپیلماز

هم آخیردان یئیر،هم توربادان

هم خودانی ایستیر،هم خورمانی

همان آشدی،همان کاسا

همشه بوداماخدا

همشه سن گله سن

همشه شعبان بیر سریده رمضان

همینکی قانمیسان،اؤزی میلیونلار ارزشیدی

هیس باغرساغیمی کسیر

هیکلینه آفتافا گؤتدوم 

(ی)

یئدون،قارنون وار اولسون

یئردن،گویه جه فرقی وار

یئرده ـ گویده دورمور

یئرکی برک اولور،اؤکوز اؤکوزدن اینجئیر

یئری بوشدی بوش اولسون،گئتدیغی یئرده خوش اولسون

یئری بوشدی بوش اولماسین

یئرین بوش

یئریوی دار ایلیب

یئماخدان باش آیئندیرمیر

یئماغینان دویمیوب،یالاماغینان نه دویاجاغ

یئممیسن قاز اتینی،بیلمیسن لذّتینی

یئمه دیخ کی

یئیسن نوخوشا دئیللر

یئین گئت،دووار دیبینن

یاتاخ یئرین بورادی

یاخچی اولسا دئیللر اؤزومیز ایلدیخ،پیس اولسا دئیللر باعثینه لعنت

یاخچی یئرینه دوشدی

یاخچیا یاخچی دئیللر،پیسه پیس

یاخچیسین آللاه بیلیر

یاخشی دوست،یامان گونده بیلینر

یاز بوز اؤسته

یاشدا یانار،قوری اوتونا

یاغیشدان قورتولدوخ،دامجیه راس گلدیخ

یاغین داشماسین

یامان سوقتسن

یامان گونون عمری آز اولار

یاندی قئندی وئریر

یای شخدسی آپاردی

یای وار،قیش وار،چوخ ایش وار

یتدی کفن چورودوب

یتدی گویده،بیراولدوزوم یوخدی

یتمیش ایکی دولتدن آزاددی

یتیمه وای وای دئین چوخ اولار،چورک وئرن اولماز

یخه ن قورتولدی

یکّه گؤزین ایشیغی اولماز

یوؤرت توکولسه یئری قالار،ایران توکولسه نئی قالار

یواش گئت،منده گلیم

یوخ قارداش آللاه ایشوی راست گتیرسین

یوخسوللوغین اؤزی قره اولسون

یودی،آریددی،قویدی اورا

یورقان باسیب

یورقانووا گؤره،قیچیوی اوزالد

یولا گئتمیللر

یولچولوغونّان ال چک

یولداش،جیبیوین پولی

یولداشدان دالی قالما

یولدان گئچن واریدی

یومورتاسی دوگون دوشوب

یوولمامیش قاشیخ کیمی گیریر آریا

یه حسن چچل،یه چچل حسن

یه سنه وئرن آللاه،یه منه وئرن آللاه