زمین شناسی منطقه قاضی جهان

ژئومورفولوژی قاضی جهان

در مورد زمین شناسی قاضی جهان و کنکاش در رابطه با مورفولوژی و ژئومورفولوژی این منطقه به تحقیقـاتی که در کتـاب آذربایجان شناسی در مورد زمین شناسی آذرشهر انجام پذیرفته و اشاراتی به گسل ها، رسوبات، لایه ها و سنگ های اطراف آن از جمله قاضی جهان گردیده اکتفا می کنیم. منطقه قاضی جهان علاوه بر سنگهای رسوبی از مواد مختلف آتشفشانی حاصل از توده های آتشفشانی قله سهند از جمله مواد پیروکلاستیک (آذر آواری)و گدازه ها و خاکستر و شن های آتشفشانی سهند پوشیده می باشد . قسمت های غرب،شمال غرب و جنوب غربی شهرستان آذرشهر از کویر(پلایا) دریاچه ارومیه پوشیده می باشد. کناره های غربی قاضی جهان که مشرف به همین دریاچه می باشد بیشتر از سیلت ، نمک، گل های یدی و کلردار که جنبه شفا بخش دارند تشکیل شده که در مجموع جزواراضی دوران چهارم محســـوب می شود. تنها سنگ رسوبی قابل ملاحظه دوران چهارم (کواتریز)مربوط به رسوبات آهکی ،توف های آهکی ، تراورتن و مرمر سفید می باشد، این رسوبات با رنگ قرمز و سرخ فام و صورتی رنگ ازحوالی گوگان شروع و پس از گذر از جنوب غربی قاضی جهان تا روستای داشکسن، سرتاسر غرب آذرشهر در دست راست جاده آذرشهر به مراغه را پوشانیده و معادن سنگ زیادی را به خود اختصاص داده است عمده ترین این تراکمات از فعالیت های چشمه های معدنی نظیر چشمه قزل داغی (شور سو) حاصل شده است. این رسوبات تراسهائی با سطح مسطح وهمواری را تشکیل داده که در آنها گسل هائی هم ناشی از خشک شدن تراکمات بوجود آمده است از آنجمله گسلی که سر تا سر قزل داغ را بریده است توف های آتشفشانی و شن آتشفشانی وگل های آتشفشانی وسایرفرآورده های تجزیه ای سنگ های آتشفشانی از قبیل رس ها و ماسه ها و خاکها و مخروط افکنه های فراوان در حاشیه توده سهند کوههایی را گویند که دارای چین خوردگی های منظم نبوده و لایه های در هم و بر هم داشته باشند به دوره کواترنر یا دوران چهارم نسبـــت داده می شود. رسوبات ریزدانه و نرم همراه با شن های آتشفشانی فراوان که از رس ـ مارن ـ شن و بعضـاً «کنلگومرا» تشکیـل شـده به چشــم می خورد، این اراضی، حواشی قاضی جهان را پوشانیــده است، این تراکمـات بصــورت تـــراس های طویلی است که در بین آنها در دره هائی نه چندان عمیق ولی باز و وسیـع قــــراردارد که دره ها و شیارهای چندی کناره های آنها را در هم گسیخته است.

توابع قاضی جهان

توابع قاضی جهان

• خان امیر
روستای خان امیر در 3 کیلومتری آذرشهر در ناحیه و جلگه ای معتدل و کوهستانی واقع گردیده است که در حدود 1400 متر از سطح دریا ارتفاع دارد که بیش از 1500 نفر جمعیت دارد. مردم آن به کشاورزی و دامداری اشتغال داشته و غلات ، حبوبات و بادام از محصولات کشاورزی آنان می باشد.

• فیروزسالار
این روستا در 2 کیلومتری قاضی جهان واقع شده و با 700 خانوار تعداد 2500 نفر جمعیت دارد.فیروزسالارجزوآبادیهای بزرگ وپرجمعیت منطقه می باشدکه باغ معروف« قم باغی» در آن قرار گرفته است.
فیروزسالار 1320 متر از سطح دریا ارتفاع داشته و مردم آن بیشتر به کشاورزی، باغداری، دامداری، قالیبافی و کارگری اشتغال دارند. فرآورده های کشاورزی آن را گندم، پیاز، سیر، سیب زمینی، ذرت، لوبیا و یونجه تشکیل داده و دارای خانه بهداشتی مجهز، کتابخانه ای بزرگ، تعاونی روستایی و پایگاه مقاومت بسیج می باشد که خانه های آن مجهز به برق، آب، تلفن و لوله کشی گاز می باشد.

• دیزج آقاحسن
دیزج آقاحسن همچنانکه از نامش پیداست در گذشته بعنوان یک دژ و قلعه ای با دیوارهای بلند بوده و بعنوان مأمن و پناهگاهی برای مردم منطقه بخصوص قاضی جهان در مواقع حمله مهاجمان و یاغیان اکراد و همچنین بعنوان دروازه ورودی قاضی جهان از طرف دهخوارقان به حساب آمده واینک به قاضی جهان پیوسته وازمحلات آن محسوب می گردد.
دیزج آقاحسن با 55 خانوار و 216 نفر جمعیت 1340 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و دارای یک مسجد، گورستان، مدرسه مخروبه و کارگاه حوله بافی و پتوبافی می باشد. مردم آن عمدتاً کشاورز و دامدار بوده و فرآورده هایی همچون گوجه فرنگی، سیب زمینی ، سیب و گلابی دارند.

• غله زار
این روستا در جنوب قاضی جهان و درست در پای کوه قیزیل داغ واقع گردیده و با 1350 متر ارتفاع از سطح دریا دارای 148 نفر جمعیت می باشد. غله زار به دلیل قرار گرفتن در جلگه ای سرسبز و کوهستانی محل مناسبی برای کشاورزی بوده و محصولات صیفی کاری آن اعم از سبزیجات، خیار، گوجه فرنگی، سیب زمینی ، سیر و پیاز در تأمین مایحتاج غذایی شهرستان آذرشهر نقش باالفعلی دارد.

• ینگجه
این روستا در 2 کیلومتری آذرشهر واقع شده و 600 خانوار در آن زندگی می کنند. ینگجه 1860 متر از سطح دریا ارتفاع داشته و بیش از 2000 نفر جمعیت دارد. کوه ورزان در یک کیلومتری شمال خاور آن و نیز غاری قدیمی که گاز گوگرد از آن متصاعد می شود در آن واقع شده است. ینگجه قدیمی ترین روستای قاضی جهان است که قدمتی چند هزار ساله دارد. مردم ینگجه به کار کشاورزی، باغداری، دامداری، پرورش زنبورعسل، قالی بافی و دادوستد مشغولند و از فرآورده های کشاورزی آن می توان به گندم، سیب زمینی، بادام و گردو اشاره نمود که وجود سد و دریاچه ینگجه در قسمت جنوب شرقی آن در توسعه کشاورزی و رونق آن نقش داشته است.
این روستا 4 مدرسه، خانه بهداشت، 7 مسجد، فروشگاه تعاونی، استادیوم ورزشی، مخابرات، پادگان مهندسی سپاه پاسداران و دهها کارگاه گونی بافی را در خود جای داده است.

• اخی جهان
این روستا در شمال غربی قاضی جهان واقع گردیده و در واقع نسبت برادری با قاضی جهان دارد. پیوندهای زیادی بین این دو منطقه چه در گذشته و چه در وضع فعلی وجود داشته و دارد و راه زیرزمینی مخفی بین دو آبادی درگذشته بیانگر وابستگیهای عمیق و حاکی از تمایلات و تعلقات اجتماعی زیادی بین آن دو بوده و هست. روستای اخی جهان با 500 خانوار و در حدود 2280 نفر جمعیت در 4 کیلومتری شمال باختر آذرشهر قرار گرفته است که 1340 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
این آبادی در جلگه ای با هوای معتدل و نیمه خشک همچون قاضی جهان واقع شده و کار و پیشه مردم آن عمدتاً کشاورزی، دامداری، قالیبافی و کارگری بوده و گندم، سیب زمینی و گوجه فرنگی از فرآورده های کشاورزی آن می باشد.
روستای اخی جهان دارای کتابخانه ای مجهز و بزرگ، خانه بهداشت، شرکت تعاونی روستایی، پایگاه مقاومت بسیج و مخابرات بوده و خانه های آن به آب، برق، لوله کشی گاز و تلفن مجهز می باشد.

• دستجرد
این روستا در 7 کیلومتری آذرشهر و در قسمت شمال گوگان واقع گردیده است که با بیش از 2000 نفر جمعیت از توابع قاضی جهان می باشد. این روستا دارای مرکز مخابرات، مدرسه، مسجد بزرگ و پایگاه مقاومت بسیج بوده و مردم آن به کشاورزی و قالیبافی اشتغال دارند.

معرفی کتاب قاضی جهان در گذر تاریخ

 معرفی  کتاب قاضی جهان در گذر تاریخ

  

قاضی جهان در گذر تاریخ (فرهنگ، آداب و رسوم و جلوه‌های طبیعی و هنری)

نویسنده : کاظم ‌زاده ‌قاضی‌جهانی – وحید

به همت :انجمن کتابخانه امام علی(ع) قاضی جهان

ناشر:  احرار

زبان اصلی: فارسی

نوع چاپ: چاپی

قطع : وزیری

جلد : شومیز

عکاس : ابراهیم - نویدقاضی‌جهانی

محل نشر : تبریز

تاریخ نشر : ۱۳۸۳/۱۲/۱۹ - ۲۰۱۱-۰۶-۱۴

رده دیویی : ۹۵۵.۳۲۲

تعداد صفحه : ۲۲۴

نوع اثر : تالیف

شماره کنگره : DSR۲۱۱۳/ف‌لا۱۴ک۲

نوبت چاپ : اول

تیراژ : ۱۰۰۰

شابک : ۹۶۴-۵۸۸۸-۸۰-۸

قیمت :  50000 ریال

در این کتاب  دهستان قاضی جهان از توابع آذرشهر واقع در استان آذربایجان شرقی ذیل هفت مبحث اصلی با این عناوین معرفی شده است:

موقعیت جغرافیایی و طبیعی‌

موقعیت تاریخی و باستانی

ویژگی‌های اقتصادی

ادارات، سازمان‌ها و مراکز خدماتی‌

خصوصیات جمعیتی، اجتماعی و آداب و رسوم‌

تاریخ آموزش و فرهنگ

مشاهیر، مشایخ، نخبگان و هنرمندان.

 کتاب با تصاویر برخی شخصیت‌های نامبرده در متن نیز اماکن تاریخ و مناظر طبیعی همراه است. 

 

فهرست مطالب

مقدمه ......9

موقعیت جغرافیایی وطبیعی

موقعیت جغرافیایی ........................13

توابع قاضی جهان ..........................14

زمین شناسی و ژئومورفولوژی .....16

کوههاوپستی وبلندیها.....................17

وضعیت بارندگی ونزولات آسمانی ......................................17

بادها ...........17

چشمه ها،قنوات وچاهها ................18

شرایط اقلیمی وآب وهوایی ..........20

رودخانه ها.21

قوری دره وتهدیدسیلاب های فصلی آن ...........................22

زلزله درقاضی جهان ......................23

موقعیت تاریخی وباستانی

وجه تسمیه وسابقه تاریخی ..........27

مهاجرت مردم ایلانجی ..................30

قاضی جهان دردوره جنگ های ده ساله ایران وروس ....32

قاضی جهان وانقلاب مشروطیت ..35

قاضی جهان درحمله سال 1326هـ .ق روسیه به آذربایجان ................................37

کشف حجاب رضاخانی وعکس العمل مردم .....................37

قاضی جهان درحمله دوم روسیه به ایران ........................38

قاضی جهان وغائله خودمختاری آذربایجان.......................39

گرانی وقحطی های مختلف .........40

رویدادهای انقلاب اسلامی ونقش مردم .............................42

جنگ تحمیلی ونقش مردم ..........46

آثارتاریخی وباستانی

مقبره الاولیاء ....................................57

تپه های باستانی .............................59

مسجدسنگی (داغ مسجدی ) ......60

آسیاب صمدخان ............................60

گورستان های قدیمی ...................61

پیکره اژدها ......................................61

دالان نوزالی (نوروزعلی ) ..............62

مسجدجامع .....................................62

علم یاتدی .......................................64

حمام میرزامقصود( بالاحمام ) ....66

حمام حاج تقی (بیوک حمام ) ...66

بقعه میرزامحمدقره سی ...............67

ویژگیهای اقتصادی

محصولات کشاورزی .....................71

دامداری ومرغداری ........................75

فرش وصنایع دستی ......................75

حوله وپتوبافی .................................76

کارخانه کفش ..................................76

کارخانه موزاییک وکاشی................76

ادارات،سازمان هاومراکزخدماتی

شورای اسلامی ................................79

شورای حل اختلاف .......................81

شبکه برق وتاریخچه انتقال برق .81

سابقه دفترنمایندگی پست ...........83

شبکه آبیاری قاضی جهان ............84

شبکه بهداشت .................................85

مرکزبهزیستی ..................................86

پایگاه مقاومت شهیدمطهری ........87

مرکزمخابرات شهیدجعفرعبدلی ..87

تربیت بدنی ......................................88

آسیاب آردقاضی جهان ..................90

شرکت تعاونی ..................................90

خصوصیات جمعیتی ،اجتماعی وآداب ورسوم

جمعیت ومشخصات انسانی ..........93

دین ومذهب .....................................94

لهجه وزبان .......................................94

اصطلاحات ترکی رایج ....................95

ویژگیهای منحصربه فرد.................97

مثل های رایج (آتاباباسوزلری )....99

باورهای عامیانه ..............................109

عجایب وافسانه ها.......................110

بازیهای محلی .............................111

خوردنیهاوغذاهای محلی ...........116

مراسم خواستگاری .....................118

مراسم ورسوم تولدنوزاد...............121

سوگواری .......................................122

چیلله گئجه سی .........................123

برنامه شب چره ...........................124

چهارشنبه سوری آخرسال ........124

نوروزباستانی ................................125

سیزده بدر.....................................126

عیدغدیرخم .................................126

لیله الرغائیب ...............................126

رمضان درقاضی جهان ..............127

محرم و صفر در قاضی جهان ..127

تاریخ آموزش وفرهنگ

مکتب خانه ها...............................146

پیدایش مدارس جدید................147

وضعیت سوادوعلم آموزی ..........151

کتابخانه شهیدبهشتی ................152

کتابخانه عمومی قاضی جهان ..153

مشاهیر،مشایخ ،نخبگان وهنرمندان

پیرخواجه .......................................159

شیخ جهان ....................................160

آیت الله ملامحمدفقیه..................160

آخوندملااصغر(کاظم زاده )..........160

آخوندمیرزامقصودفقیهی .............160

آخوندملاکاظم (کاظم زاده )........161

آخوندحاج ملاولی جناب زاده ....161

حجت الاسلام والمسلمین ملاحسینقلی محمدعلی زاده .....................................162

آخوندملاابراهیم ملائی .................162

حجت الاسلام والمسلمین میرزااسدالله محمدی ...........163

حجت الاسلام والمسلمین میرزامحمدکاظم کاظم زاده .......................................164

ملااحمدشیخ مؤذن ......................166

حجت الاسلام والمسلمین حاج میرزاعبدالله وثوقی ......166

حجت الاسلام میرزاعلی اصغرتاروردی ............................167

شیخ علی شیخ علی زاده ............169

حجت الاسلام میرزااحمدمحمدعلی زاده ........................170

حجت الاسلام حاج میرزامحمدعلی ملائی.......................171

حجت الاسلام والمسلمین حاج میرزاعلی صالحی ........172

حجت الاسلام حاج میرزامجیدجعفری ............................173

حجت الاسلام والمسلمین ناصرنعمت پور........................174

حجت الاسلام  حاج میرزامحمدحسین فخربنابی ........175

آیت الله  سیداسدالله مدنی ........177

آیت الله دکترهاشم هاشم زاده هریسی ..........................178

آیت الله حاج سیدابوالفضل موسوی تبریزی .................180

حجت الاسلام  حاج میرزاعلیقلی اسلامی .....................180

سرکارخانم فاطمه همایون مقدم .....................................181

سرکارخانم سیماحکیمی ...........182

سرکارخانم مهنازباباخانی ..........183

مهندس محمدحسین رنجبری 183

دکتربهرام قاضی جهانی ............184

مهندس اصغرنوید........................185

مهندس محمدرضارنجبری ......185

محمدکاظم زاده .........................186

حاج محمدحسین خلیل نژاد....187

حاج عبدالوحیدجعفرزاده .........192

محمدرضا سلیمانزاده ...............192

مهندس اسماعیل نوید ............194

محسن بالازاده ..........................194

رحیم اسماعیل زاده ................195

علی کاظمی ..............................197

تشکروسپاس..............................198

ضمائم ،اسنادوعکس ها ..........199

منابع ومآخذ..............................224