قاضی جهان

قاضی جهان

فرهنگ و آداب و رسوم و جلوه های طبیعی و آخرین اخبار دهستان قاضی جهان
قاضی جهان

قاضی جهان

فرهنگ و آداب و رسوم و جلوه های طبیعی و آخرین اخبار دهستان قاضی جهان

آثار باستانی و تاریخی قاضی جهان

 

 

 مقبره الاولیاء قاضی جهان

                   

 

در مآخذ و منابع از مقبره الاولیاء یا آرامگاه عارفان، اولیاء و عالمان در محل تپهء بزرگ قاضی جهان نامی برده نشده و تنها و قدیمی ترین نشانی که از وجود آن در این محل نام برده شده در کاشیکاریهای مربوط به ضریح حرم کریمهء اهل بیت حضرت معصومه (سلام الله علیها)در شهر مقدس قم بوده است که به تایید حضرت آیت الله العظمی سید شهاب الدین مرعشی نجفی رسیده و ایشان به دفعات به دانش آموختگان و طلاب قاضی جهانی خویش از جمله مرحوم حجت الاسلام و المسلمین حاج میرزا علی اصغر تاروردی ،مرحوم حجـت الاسـلام و المسلمیـن حـاج میرزا احمد محمـدعلی زاده و حجت الاسـلام و المسلمین حاج میرزا علی صالحی و ... آن راگوشزد کرده و در مورد آن سوالاتی از ایشان نموده است و در نهایت به غیر از تعدادی از کتب معاصر همچون آذریجان شناسی و آذرشهر نوشته آقایان دکتر حمید صبری و بهروز خاماچی در کتب و تذکره قدیمی نامی از آن به میان نیامده است.

در حال حاضر مقبره الاولیاء در ضلع شمال غربی قاضی جهان و تقریبا در حوالی شعبه نفت واقع شده است اگر چه زلزله های متعدد و دزدی غارتگران آثار و عتیقه جات قدیمی، اثری از مزار بزرگان آرمیده در این مکان برجای نگذارده و چنانچه حتی سنگ قبرهای آن نیز اعم از قوچ های سنگی، صندوق های سنگی و سنگ نوشته های قدیمی از دست سوداگران و غارتگران آثار باستانی در امان نمانده است ولـی مـردم قاضی جهــان بدون توجه به آن در طـول دهه های گذشته ضمن تکریم و پاسداشت این محل ،دقت نموده اند تا کمترین بی احترامی در حق آرمیدگان در آن روا نگردد.

                          

 

از دانشمندانی که در آن دفن گردیده شیخ جهان است که برادر نخیر جان خزانه دار انوشیروان پادشاه ساسانی می باشد. از عارفان دیگری که در آن دفن گردیده پیر خواجه می باشد که احتمالا در قرن هشتم و یا نهم هجری قمری می زیسته است و بالاخره یکی از اولیاءو فرزندان حضرت امام موسی بن جعفر (ع)در آن دفن گردیده که محتملا یکی از همر اهان کاروان حضرت معصومه (س) بوده که از مدینه منوره به قصد انتقال آن بانوی طاهره، خواهر گرامی امام علی بن موسی الرضا(ع) به مرو به ایران آمده و متاسفانه پس از وفات و رحلت آن بانوی بزرگ و دفن آن در شهر قم در این دیار ساکن و در آنجا رحلت نموده است. شایان ذکر است که در مراحل بازسازی و تعمیر ضریح و مقبره آن بانوی عصمت و تقوی درسده های گذشته گروهی از مردم قاضی جهان نیز شرکت داشته اند که احتمالاً نشانه های موجود مورد اشاره آیت الله مرعشی نجفی در کاشیکاریهای حرم مطهر نیز بدان علت بوده باشد(الله اعلم).

عده ای معتقدند قاضی جهان وزیر دانشمندو کاردان شاه اسماعیل اول و شاه طهماسب صفوی نیز در این مکان دفن گردیده که با تحقیقات مفصلی که ازسوی مؤلف در مورد این وزیر اعظم دربار صفوی انجام پذیرفته این نکته مسلم و مسجل گردیده است که قاضی جهان حسنی اصالتا قزوینی بوده و در شاهزاده حسین (امامزاده) قزوین دفن گردیده و مزار وی هنوز پا برجاست .

شواهد امر حاکی از آن است که در ورودی مقبره الاولیاء،دوعدد قوچ سنگی قرار داشته و در داخل آن نیز سنگ قبری به ابعاد 5/0x1 متر قرارداشته که وقتی کسی گوش خود را روی آن می گذاشت صدایی هچون صدای لرزه زمین و صوت خفیفی به گوش می رسید که متاسفانه در سالهای نزدیک به انقلاب همگی آنها توسط افراد نامعلومی ربوده شده و از این محل به مکان دیگری انتقال داده شده اند.

مقبره الاولیاء قاضی جهان یکی از تپه های باستانی قاضی جهان می باشد که در گذشته وقوع اعجازهای مختلفی در آن به وقوع پیوسته، چنانچه تعدادی از سادات و عالمان قاضیجهان ساطع شدن نور از آن در روز عاشورا را نقل نموده اند و در واپسین ایشان، مرحوم حجت الاسلام والمسلمین حاج میرزااحمد محمدعلی زاده (صالحی) به اتفاق همسرش مشاهده نورهایی در بالای مقبره الاولیاء به مدت ساعت های مدید را نقل نموده و همچنین به گفته اهالی مرحوم حاج سید ابراهیم موسوی نیز در ظهر عاشورا وجود نورهایی را مشاهده نموده بود. اصرار مؤلف در نقل این اعجاز ها و تاکید بر احتمال صحت این رویدادها از آنجا ناشی می شود که مؤلف خود در کودکی وجود چیزی های خارق العاده و دور از ذهنی را در محل این مقبره به چشم خود مشاهده نموده ولمس کرده و بدینوسیله اذعان می کند که دلیلی برنادرست بودن ادعاهای این افراد نیافته است.

مردم قاضی جهان بخصوص زنان در گذشته نذرهای مختلفی به مقبره الاولیاء می بردند و حاجات خود را با توسل به ائمه اطهار و امامزاده مدفون در آن می گرفتند و دسته های سینه زنی و زنجیر زنی هیئت های حسینی نیز در ایام انقلاب وقبل از آن در روزهای عاشورا باحضور در بالای این مقبره به سینه زنی، زنجیرزنی و عزاداری می پرداختند و با برپایی مراسم ویژه ای یاد و خاطره شهیدان کربلا را زنده می کردند

متاسفانه بازسازی مجدد آن در اوایل دهه هفتاد ، نه تنها باعث رونق بخشی و غنای عظمت این مکان مقدس نگردید بلکه به دلیل سستی متولیان آن در ساخت و تعمیر اصولی این بنا ، از ارزشها و ابهتی که درگذشته در اذهان و افکار عمومی داشت کاست . باید اقرار نمود که این مکان مقدس با آن همه قدمت و عظمت تاریخـی و مذهبی از سـوی مقامـات ذیربـط مورد توجـه قرار نگـرفت و به امان خدا رها شد و با آن که می بایست در زمره آثار باستانی به شمار آید و سازمان میراث فرهنگی آن را تحت حفاظت خود قرار دهد متأسفانه هیچ اقدامی نه در گذشته و نه در زمان حاضر صــورت نگرفت و این مکان که از قداست ویژه ای برخوردار بود با طرح و نقشه یک بنّای کم اطلاع محلی پی ریزی شد و ساختمان جدید با بنای قبلی بیگانه گشت که پس از مدتی به مخــروبه ای دور از شان تبدیل گردید.این قلم از تمامی بزرگان ،ریش سفیدان و مؤمنین فهیم و همچنین از مسئولین ذیربط انتظار دارد با نگاهی دوباره به جایگاه رفیع این مکان مقدس در عمران و آبادانی آن بکوشند.

تپه های باستانی قاضی جهان

در نگاهی موشکافانه به وضعیت گذشته ناهمواریها و پستی و بلندیهای قاضی جهان به دهها تپه باستانی بر می خوریم که در طول زمان ،افراد سودجو این تپه ها را به خاطر یافتن آثار و گنجینه ها شکافته و به تدریج میراث فرهنگی، باستانی و ملی قاضی جهان را به یغما برده اند و موزه های کشورهای غربی انباشته از آثاری است که از کشورمان به واسطه دلالان و غارتگران در طول زمان به ثمن بخس خریداری و به قیمت گزاف به فروش رسانده اند. گر چه دیگر چیزی از آنها باقی نمانده و به گفته سالخوردگان، شمشیرهای طلا، کوزه های سفالی، خمره های بزرگ، سکه های قدیمی و سنگ نوشته های زیادی در گذشته از زیر این تپه ها در آورده و به تاراج برده اند و متأسفانه شاهان و حمکرانان گذشته نسبت به انتقال این اشیاء گرانبهاوقدیمی عکس العملی نشان نداده اند و گاه به دلیل سطحی نگری و بی لیاقتی برخی از آنان این آثار را به غربی ها هدیه نموده اند و در این مورد نقل شده است که مظفرالدین شاه قاجار به هنگام بازدید از موزه لوور فرانسه و غرفه ایران پیشنهاد می کند که هر چه آثار تاریخی در ایران وجود دارد به این موزه منتقل کنند چون اینها(یعنی فرانسوی ها) بهتر می توانند از آنها نگهداری کنند.

بنا به نوشته دیاکونف در تاریخ ماد توسط سارکن دوم پادشاه آشور 714 سال قبل از میلاد مسیح در این حوالی 150 قلعه و روستا به آتش کشیده شده و سپس با خاک یکسان گردیده است. نظیـر تپه قره تپه، قره قشلاق و تپه اسکو و به نظر می رسد تپه های قاضی جهان نیز از آن قلعه های خاکی کوبیده شده به دست پادشاه آشور باشد.

در خاکبرداریهایی که در چند سال گذشته در تعدادی از این تپه ها توسط افراد مختلف انجام پذیرفته استخوانهای پوسیده ای از زیر خاک در آورده شده است که به نظر می رسد این تپه ها در گذشته معبد یا گورستان بوده و از این تپه ها در گذشته بعنوان گورستان استفاده شده است.

از تپه های باستانی قاضی جهان می توان به تپه های مقبـره الاولیاء، تپه باغی در پشت حمـام عمومی، تپهء باغ آقا رسول، تپهء باغ کنسول، تپه درمان قاباغی، تپه باغی در اطراف شعبه نفت، تپه قلعه در زمینهای مرز قاضی جهان و آذرشهر، تیکانلی تپه، تپه اطراف آغ گل کوچک و ... اشاره نمود و چنانچه ازگذشتگان نقل گردیده است این تپه ها از طریق راه های زیرزمینی با یکدیگر ارتباط داشته و به یکدیگر متصل بوده اند.

 مسجد سنگی(داغ مسجدی)

                        

 

در پای کوه قیزیل داغ و درست در جنب پیکره اژدها و در روبروی سر آن آثاری از مسجد سنگی به جای مانده است که متأسفانه در اثر تخریب یکی از اهالی سودجو در گذشته از بین رفته است. این مسجد که درقاضی جهان به داغ مسجدی معروف است محل عبادت عارف، صوفی و عالم جهانگردی بنام پیر خواجه بوده است که به نظر می رسد در حول و حوش اواخر قرنهای هشتم و نهــــم می زیسته و از بقایای نیم تنه پشتی مسجد چنین به نظر می رسد که این مسجد در ابعاد کوچکتری به طول و عرض تقریبی 3x2 و به ارتفاع 2 متر ساخته شده بود و دهلیزها و متعلقات دیگری نیز داشته است.

در مورد تاریخ بنای این مسجد که در دل کوه از طریق تراش خوردن سنگهای کوه ایجاد گردیده اطلاعات دقیقی وجود ندارد فقط به ذکر این نکته بسنده می کنیم که این مسجد قدیمی ترین مسجد قاضی جهان محسوب می گردد که در اثر غفلت بزرگان در گذشته توسط فرد سودجویی تخریب گردیده و آثار و علایم آن از بین رفته است.

 آسیاب صمدخان

                 

 

این آسیاب ، قدیمی ترین آسیاب آبی قاضی جهان است که بقایای آن هنوز باقی مانده و توسط صمدخان از اجداد حاج محمدرضا ممقانی (حاج مسّا) در قسمت جنوب غربی قاضی جهان و در منطقه درمان قاباغی ساخته شده است که از دو سنگ گرد و بزرگی ساخته شده بود که بوسیله اهرم و میله ای به پروانه ای در زیر اتصال داده شده بود که بوسیله هدایت آب چشمه« بیوک ســو» به این نقطه، پروانـه های آسیــاب می چرخیده و گندم مردم قاضی جهان و آبادیهای اطراف را آرد می نموده است.

جهت هدایت آب بیوک سو به این نقطه که در ارتفاع بالاتری از چشمه قرار داشته سازندگان آسیاب مجبوربوده اند تا با کندن کوه، آب را از پای کوه قیزیل داغی به آسیاب صمدخان انتقال دهند لذا برای این منظور«دلیه لی داش »ایجاد شده است.

این آسیاب تا سال 1327 هجری شمسی کار می کرده و متأسفانه بدلیل کم شدن دو چشمه از سه چشمه آب بیوک سو عملاً آب یک چشمه نتوانست در ادامه کار آسیاب مؤثر افتد، از این زمان بود که مردم مجبور شدند گنــدم احتصالی مزارع خود را جهت آسیاب به آذرشهر، گوگان و قرمزگل انتقال دهند و روزها و شب ها برای آرد شدن گندم هایشان معطل گردند.

 گورستان های قدیمی

همچنانکه قبلاً در بحث تپه های باستانی گفته شد این تپه ها قدیمی ترین گورستان ها و محل دفینه اموات مردمان گذشته بوده است که بزرگترین و معروفترین آنها مقبره الاولیاء قاضی جهان می باشد .از واپسین گورستان های قاضی جهان می توان به گورستان بزرگ اشاره نمود که در عهد ناصری از طریق اهالی دیزج آقاحسن به مردم قاضی جهان فروخته شده است.

 پیکره اژدها

                     

 

پیرامون هر پدیده یا اثری افسانه پردازی همیشه وجود داشته است و مردم در مورد سابقه و یا تاریخچه هر اثر و نمادی قدیمی و باستانی که اطلاعاتی نداشته و پشت پرده هر مسئله ای که بر ایشان تاریک بوده معمولاً برای آن داستانسرایی نموده و افسانه های مختلفی بر آن ساخته اند و پیکره اژدهایی که درست در پای کوه قیزیل داغی(کوه طلا) و در جنب مسجد سنگی(داغ مسجدی) توسط سنگ تراشان بزرگی کنده شده نیز از این امر مستثنی نبوده است که البته همیشه همه این افسانه ها ساختگی نبوده اند. مردم در گذشته بر این باور بودند که در مسجد سنگی یکی از اولیاء و انبیاء الهی در حال خواندن نماز بوده و در حین سجده طولانی که داشته اژدهای عظیم الجثه ای به قصد خوردن وی به سویش حمله ور می گردد که در این حین به خواست و اراده الهی تبدیل به سنگ می گردد و بدینوسیله اژدها به مقصود پلیدی که داشته نایل نگردیده است.

متأسفانه این پیکره کنده کاری شده اژدها در سالهای قبل از انقلاب و در طی تخریب مسجد سنگی توسط یکی از اهالی سودجو آسیب دیده و قسمتی از بینی، چشم ها،پولک ها و بدن آن از حالت و شکل اصلی و اولیه فاصله گرفته است و بدلیل عدم برخورد متولیان آثار باستانی و همچنین عدم مسئولیت پذیری نهادی خاص، اینگونه از آثار و جاذبه های باستانی روز به روز تخریب شده و به سنگوله تبدیل گردیده است.

 دالان نوزالی(نوروزعلی)

قاضی جهان در توسعه و تکوین خود مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته است و می توان چنین تصور کرد که این توسعه ابتدا از دو نقطه شروع شده و پس از طی مراحل و دوره های گوناگونی به یکدیگر متصل گشته و مجموعه واحدی را تشکیل داده اند. یکی از این نقــاط ،هسته اولیــه فعال و دیگری هسته اولیه غیر فعال باید نامیده شود. هسته اولیه فعال آبادی در حقیقت همان محله پشت مسجد جامع قاضی جهان است که بنام دالان نوزالی معروف می باشد.

شخصی به نام حاج نوروز علی در همان محل اقدام به درست کردن محله کوچکی می نماید که راه ورودی آن دالانی سرپوشیده بود و در ابتدای این دالان طویل، درب چوبی بزرگی نصب شده بود.

حاج نوروز علی فرد متمکنی بوده و دستور داده بود تا دو طرف این دالان بزرگ را با آجرهای خشتی بزرگ و سنگ های تراش خورده ای بسازند.

در مورد اینکه این دالان چه زمانی ساخته شده و پیشینه تاریخی آن به چه دوره ای برمی گردد متأسفانه مؤلف در یافتن سندی معتبر که گویای زمان حیات حاج نوروز علی باشد ناکام ماند ولی آنچه مسلم و مسجل گردید اینست که این دالان بین دوره ایلخانی و عهد صفوی وجود داشته و در موقع کوچ اهالی ایلانجی به این محل به همراه محله بالا حمام پا برجا بوده است.

 مسجد جامع قاضی جهان

                

 

آنچه از قرائـن و شواهـد پیداست پس از مسجد سنگی یا مسجد پیرخواجه(داغ مسجدی) در پای کوه قیزیل داغ، قدیمی ترین مسجدقاضیجهان، مسجدجامع آن می باشد،اگرچه نمی توان نظر قطعی درباره تاریخ نخستین بنای این مسجد ابراز نمود ولی آنچه مسلم است در عهد صفوی و در موقعیت زاویه مسجد فعلی، مسجدی با ارتفاع کم و مساحت تقریبی 50 متر مربع وجود داشته که محل عبادت و راز و نیاز مردم آن دوره به حساب می آمده است و در زمان کوچ اهالی ایلانجی برپا بوده است.در ماه ربیع الاول سال 1262 هجری قمری(1224 هجری شمسی) و درست در زمان حکومت محمدشاه قاجار توسط مـرحوم حاج حسین قاضی جهانی (فاضلی) زمینی برای مسجد خریداری و به قسمت زاویه پیوند داده شده است.

حاج حسین فاضلی زمین مسجد جامع قاضی جهان و مسجد امام خمینـی آذرشهر (مسجد بازار)را طی وقف نامه مشترکی وقف نمود و پس از آن ضمن اینکه به هزینه خود اقدام به ساخت این مساجد نمود ضمناً موقوفه های دیگری را نیز در ضمن همین سند مسجد وقف نمود تا ورّاث قانونی اش از عواید این زمینها و باغها جهت تأمین مخارج آتی این دو مسجد هزینه نمایند. از جمله این موقوفات می توان به سهم و حقابه نهر هناب ، باغ حاج حسین در سه راهی گوگان، باغ نصیر (زمین مدرسه شهدا) ، باغ خانم و یخچال گلی آذرشهر اشاره نمود.

مسجد جامع قاضی جهان که نمونه عینی همین مسجد در آذرشهر و عجب شیر بوسیله حاج حسین ساخته شده بود دارای چهار شاه نشین در چهار گوشه مسجد بوده که یکی از شاه نشین ها برای حضور بانوان در طبقه اول مسجد و دو شاه نشین دیگر یکی به خیابان اصلی باز می شد و دیگری به کوی بالاحمام مشرف بوده است که جهت استفاده مردان به کار گرفته می شد و شاه نشین چهارم نیز مربوط به چایخانه و آشپزخانه می گردید.

در آخرین بازسازی این مسجد، سنگ بزرگی به طول 2 متر و به ارتفاع تقریبی 40 سانتی متر از زیر دیوار مسجد در آمد که روی این سنگ ،نوشته ای بدین مضمون از زبان حاج حسین کنده کاری شده بود:

« من(یعنی حاج حسین) این مسجد را ساختم، هر کس بتواند از این سنگ بالا رود به این مسجد دعوت شده است»، پس از آنجایی که ارتفاع سنـگ 40 سانتی متـر بود و به اندازه یک پله ارتفـاع داشته پــس می توان چنین در نظر گرفت که همه مردم قاضی جهـان از پیــر و جــوان گرفته تا آن طفـل خردسال می توانند از این سنگ بالا روند پس همه مردم قاضی جهان به مسجد جامع دعوت شده هستند.

                

 

این مسجد آخرین بار به همت حاج محمد پورصادق و با همیاری اهالی بازسازی گردید و محراب زیبایی بر آن ساخته شد. در گذشته این مسجد افراد و بزرگانی همچون مرحوم حاج حسین رنجبری، حاج یوسف توکلی و حاج محمود محمدی به عنوان ریش سفیدان و هیئت امنای آن خدمات فراوانی انجام داده اند و از واپسین هیئت امنای آن می توان به آقایان حاج میرزا مهدی وثوقی، حاج محمد صادق مدرس، حاج محمد پورصادق، حاج اسدالله رنجبری، مرحوم حاج اسماعیل لطفی، حاج ابوالفتح پورصادق، مرحوم حاج علی توکلی، مرحوم حاج محمود شیخ علی زاده ، میرزا صادق وثوقی و ... اشاره نمود.

 

دیگر مساجد قاضی جهان

بعد از مسجد جامع قاضی جهان، مساجد حضرت ولی عصر(عج)یا مسجد علیا(یوخاری مسجد)، مسجد حضرت ابوالفضل(ع) یا مسجد سفلی(اشاقی مسجد)، مسجد حاج عبدالله، مسجد حاج کاظم و مسجد دیزج آقاحسن ساخته شده و در مورد مساجد فوق تنها به ذکر این نکته بسنده می کنیم که قدمت آنها کمتر از 130سال بوده و در سال1352مسجد ولی عصربه همت مرحوم حاج علی توکلی، حاج تقی محمد علی زاده، حاج حسن جعفرنژاد، مرحوم حاج رضاقلی دایی ، مشهدی ابراهیم خلیل پورخلیل و همیاری اهالی این محله بازسازی کلی شده و همچنین مسجد حضرت ابوالفضل نیز پس از چندین بار نوسازی بالاخره در سال 1383 به کوشش آقایان رحیم قاضی جهانی، حاج علی عباس پور، حاج مهدی زینالزاده ، مهندس مهدی ممقانیان و مردم این محله بازسازی کلی گردید و مسجد حاج کاظم در ابتدای کوچه اسلام نیز که درعهد ناصری توسط مرحوم حاج کاظم کاظمی از فرزندان حاج حسین فاضلی و مسجد حاج عبدالله که توسط حاج عبدالله قاضی جهانی در ابتدای کوچــه شریفی ساختـه شـده بودند به دلیل طـرح هادی قاضی جهان و ریزش سقف آن، به خیابان ملحق گردیدند.

                    

                                        مسجد حضرت ولیعصر (عج)

 

 علم یاتدی

           

 

به قرار اطلاع و گویش سالخوردگان ، منطقه دهخوارقان در گذشته در معرض یورش و حمله اکراد از جانب و سمت عجب شیر و میاندوآب بوده و در این میان باالطبع قاضی جهان از توابع دهخوارقان نیز از حملات کردهای یاغی بی نصیب نبوده است. طبق اسناد و مدارک موجود بین سالهای 1013 و 1297 هجری قمری اکراد منطقه اطراف میاندوآب در زمان شاه عباس صفوی، طوایف بلباس از حوالی ارومیه در زمان نادر شاه افشار و در زمان فتحعلی شاه قاجار و شیخ عبیدالله نامی از مشایخ اکراد در زمان ناصرالدین شاه قاجار به تاخت و تاز، یاغیگری، دزدی و ایجاد فتنه در شهرهای مختلف آذربایجان پرداخته و بنا به عادت دیرینه با استفاده از ضعف و ناتوانی حکومت های مرکزی سر به شورش برداشته و در مناطق مختلف ایجاد ناامنی نموده اند. چنانچه شاه عباس در سال 1018 هجری قمری برای سرکوبی شورشیان کرد به رهبری امیر بیگ به آذربایجان آمده و دژ مستحکم « دم دم» در نزدیکی ارومیه را متصرف شد و غائله اکراد قلعه دم دم را خاموش ساخت. طوایف بلباس از ایلات کرد و سنی مذهب حوالی ارومیه بودند و در ناحیه مرگور ارومیه سکونت داشتند و به تحریک دولت عثمانی با استفاده از تعصبات مذهبی مردم عوام، مزاحمتهایی را برای آبادیها و شهرهای مختلف آذربایجان فراهم می کردند. در سال 1158 هجری قمری وقتی شورش و یاغیگری طوایف بلباس به نادرشاه افشار رسید و فهمید که اکراد بلباس خسارات زیادی را به ساکنین آذربایجان وارد آورده و اموال و احشام آنان را به یغما برده اند رضا قلی فرزند خود را به این سمت هدایت نمود تا اشرار کُرد را متفرق سازد.

و در نهایت جسارت های شیخ عبیدالله نامی از مشایخ کرد است که به خیال خام تصرف کل آذربایجان به شهرهای مختلف حمله می برد که متأسفانه در اثر بی کفایتی ناصرالدین شاه قاجار این صوفی مسلک خسارت های زیادی به آبادی های منطقه وارد ساخت و بالاخره اکراد به رهبری وی در مقاومت شجاعانه مردم بناب شکست خورده و متفرق شدند.

آری چنانچه گفته شد مردم قاضی جهان نیز همچون سایر آبادی ها از حمله اکراد یاغی بی نصیب نبودند لذا جهـت آمادگی بیشتـر و همچنین گرفتن موضع دفاعی در قبال حمله کردها بنا به پیشنهاد بزرگان نقطه ای در بالای کوه قیزیل داغی مشرف به عجب شیر و میاندوآب بنام « علم یاتدی » تعبیه گردید و نگهبانانی جهت حضور در آن گماشته شدند و پرچم و علمی بر بالای آن نصب گردید و نگهبانان موظف بودند تا هنگام حمله اکراد یاغی با کشیدن پرچم به سمت پایین مردم قاضی جهان را از حمله ایشان آگاه سازند. این کار در ضمن اینکه سر و صدایی ایجاد نمی کرد و جلب توجه نمی نمود بلکه بهترین وسیله برای آگاه سازی مردم منطقه بشمار می رفت و هرگاه یکی از اهالی از پایین کشیــده شدن پرچم اطلاع می یافت بقیه مردم را با علائم ویژه ای همچون اذان بی موقع آگاه می ساخت. و در اینصورت بود که مردم قاضی جهان می توانستند با ایجاد وحدت بین خود و انتقال زنان و کودکان به مناطق امن و مخفی، موضعی دفاعی به خود گیرند.

در مورد تاریخ دقیق ایجاد جایگاه پرچم اطلاع دقیقی وجود ندارد و فقط آنچه گویای امر است اینست که این نقطه در بین سالهای 1013 لغایت 1297 هجری قمری بوجود آمده و مورد استفاده قرار گرفته است.

 حمام میرزامقصود(بالاحمام)

این حمام قدیمی ترین گرمابه قاضی جهان است و طبق تحقیقات به عمل آمده در زمان حکومت صفویان وجود داشته و در حد فاصل بین خیابان امام خمینی(ره) و کوی بالاحمام ساخته شده بود. این گرمابه در همه فصول سال به غیر از فصل کار و کشاورزی (تابستان) فعال بوده که بعدها در ایام سلطه قاجار با احداث حمام حاج تقی از رونق افتاد و کارایی گذشته خود را از دست داد.

با احداث حمام بزرگ توسط حاج تقی(شریفیان)، میرزا مقصود تاروردی با مساعدت و کمک مالی مرحوم حاج نائب ممقانی دوباره تعمیر اساسی این حمام را شروع نموده و آنرا مجدداً راه اندازی کرد که بایستی اذعان نمود که وجود دو گرمابه در محیطی کوچک مثل قاضی جهان موجبات رقابت بین دو گرمابه دار را فراهم ساخت بطوری که بیشتر مردم اغلب اوقات از ترس آبرو نمی دانستند در کدامیک استحمام نمایند.

این گرمابه تا مدتی قبل از انقلاب فعال بوده و به دلیل فرسودگی رها گردید و بالاخره در جریان طرح هادی و عقب کشی خیابان اصلی قاضی جهان تخریب گردید.

این حمام از سپیده صبح تا شامگاه برای استفاده عموم باز بود و دارای خزینه آب سرد و گرم کوچکی بوده که بوسیله آب « کت چشمه سی » تغذیه می گردید.

 حمام حاج تقی ( بیوک حمام )

همچنانکه گفته شد حمام میرزا مقصود در فصل تابستان تعطیل می گردید لذا مردم مجبور بودند تا در این ایام جهت رفع آلودگیها ، مسیر طولانی اخی جهان را پیموده و در حمام این روستا استحمام نمایند بالطبع پیمودن این مسیر برای زنان قاضی جهان مشکل می نمود و امنیت ایشان را به دلیل گذر از میان باغ های جاده اخی جهان به خطر می انداخت.

در زمان حکومت قاجار و مشخصاً در اواخر عهد ناصری، مرحوم حاج تقی(شریفیان) به فکر ایجاد گرمابه ای افتاد تا مردم قاضی جهان بخصوص زنان را از مشکلات پیش روی برهاند. لذا در مسیر « کت چشمه سی » و روبروی حمام میرزا مقصود اقدام به احداث حمامی بزرگتر از آن نمود که خزینه آبی به طول 3 و عرض 4 و نیز به ارتفاع 5/3 متر داشت که معمولاً تا ارتفاع 2 متری از آب پر می شد و زیر آن اجاقی بود که به وسیله هیزم تغذیه می گردید.

این حمام از نیمه شب تا اذان صبح و طلوع آفتاب برای استفاده مردان و از زمان طلوع آفتاب تا اذان ظهر مورد استفاده زنان قرار می گرفت و بعداز ظهرها نیز در اختیار مردان واقع می شد. بعدها تحت فشار بهداشت ، خزینه جای خود را به 6 عدد نمره با دوش مستقل داد. قیمت و بهای استفــاده از حمـام در دوره های مختلف ، نرخ های متفاوتی همچون 5 شاهی، 10 شاهی، 15 شاهی، 1 ریال و 2 ریال داشته و به گفته جناب آقای میرزا تقی شریفیان از نوادگان مرحوم حاج تقی خزینه حمام با استفاده از یک کوزه بزرگ روزانه لایروبی می شد و همچنین یک بار در سال شستشوی کلی می گردید که متأسفانه قبل از انقلاب تعطیل شد و سرانجام به نانوایی تبدیل گردید.

بقعه میرزا محمد قره سی

 

                        

 

در حد فاصل بین دلیه لی داش و مسجد پیر خواجه کوه قیزیل داغی قاضی جهان درست در پایین غار ننگ، سنگ عظیم الجثه و بزرگی به وزن تخمینی 200 تن در اثر ریزش کوه از کوه قل خورده و در این مکان جای گرفته است که مردم معمولاً به آن مکان میرزا محمد قره سی می گویند. افراد پیر و سالخورده قاضی جهان در مورد وجه تسمیه این محل چنین اظهار می دارند که در دوره ناصری چوپانی به نام میرزا محمد بوده که در آن مکان سکنی گزیده و گوسفندان خود را نیز داخل غار ننگ جای میداده و در آن نگهداری می نمود و در پای کوه نیز اقدام به دوشیدن شیر گوسفندان خود می کرد از بخت بد در اثــر زلزله ای که روی داده بود تخته سنگ بزرگی از بالای غار از کوه جدا شده و درست روی سر چوپان و دو گوسفندش که در حال دوشیدن شیر آنها بوده سقوط می کندواز آنجایی که در آن موقع وسایلی جهت تکان دادن تخته سنگ نبوده لذا آن چوپان و دو گوسفندش در زیر آن دفن شدند و آن مکان به بقعه میرزامحمد قره سی معروف گردید.

در اینکه میرزا محمد چوپان از کدام یک از خانواده های قاضی جهانی بوده اقوال مختلف وجود دارد ولی آنچه در ظاهر امر به نظر می رسد جناب آقای حاج عبدالحسین جبــارزاده نتیجه و فرزنــد میرزا محمد می باشد که خود وی به نقل از پدرش مرحوم مشهدی محمد جبارزاده نقل می کند که فقط دو رأس از گوسفندان پدربزرگ پدرم در اثر سقوط تخته سنگ در زیر آن مانده و میرزا محمد چوپان در این حادثه جان سالم به در برده بود و همه گفتار و نقل و قول مردم جز تخیل و داستان سرایی چیز بیشتری نمی تواند باشد.

نظرات 5 + ارسال نظر
علی 7 فروردین 1394 ساعت 21:16

با سلام و خسته نباشید مطالب بسیار جالب و خواندنی داشتید خواهشمنداست درصورت اطلاع از مکانهاوتاریخچه و روستای خاصلو در کتاب یا سایت یا هرمنبع دیگر سراغ دارید به ایمیل بنده بفرستید.متشکرم

الیاس 29 آذر 1392 ساعت 16:20 http://majarashin.ir/

سلام


از اینکه آثار تاریخی و گردشگری قاضی جهان را معرفی کرده اید تشکر منماییم.

مهدی 14 بهمن 1389 ساعت 20:12 http://cba8888persianblog.ir

با سلام اقا ارش وبلاگ معنویی دارین.

arash mohebalizade 11 خرداد 1389 ساعت 13:44 http://www.arash-m.blogfa.com

salam
site jaleniye be khosos fagat be gazijahan pardakhte
omidvaram shenakhte bashid mano
inam kolbeye ahzane mae:
www.arash-m.blogfa.com

be omid zohore aga emame zaman

آذردوست 31 اردیبهشت 1385 ساعت 16:44

با سلام دوست عزیز
من تصادفا به وبلاگ شما در مورد قاضی جهان برخوردم . از اینکه جوان فعالی مثل شما چنین با علاقه توانسته اطلاعات خوبی از شهر خود یافته و آنها را در اینترنت بگذارد بسیار لذت بردم . من تا به حال شهر شما را ندیده ام اما مطالب شما نشان داد آنجا یک شهر دیدنی باستانی است . امیدوارم در اولین فرصت به آنجا بیایم . پیشنهاد میکنم دو نقشه به سایت خود اضافه کنید . در اولی موقعیت شهر خودرا نسبت به سایر شهرها و راهها نشان دهید و در دردومی که باید نقشه شهرتان باشد موقعیت جاهایی را که نام برده اید را نشان دهید. در صورت تمایل میتوانم در این خصوص کمک هم بنمایم .
در مورد غار هم اطلاعات بیشتری میخواستم .
موفق باشید
آذردوست
۸۵/۲/۳۱

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد