یاد نان های سنتی و تندیر کوکه سی قاضی جهان بخیر

 نان های سنتی و تندیر کوکه سی قاضی جهان

یاد روزهایی به خیر که در قاضی جهان ما نه از نان بربری خبری بود و نه از نان باگت و نه از نان فانتزی و ... نان موجود در خانه فقط نان سنتی ، تندیر کوکه ، ماهی ، نازیک، یوخا ... و البته افسوس که بچه های ما دیگر کم تر از این نان ها می خورند و بی شک بچه های شان دیگر هیچ وقت و شاید اصلاً نتوانند سعادت حتی دیدن شان را داشته باشند.

در دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد از هر کوچه قاضی جهان که رد می شدی بوی نان تازه، مشام هر رهگذری را نوازش می داد و الان اگر بود شاید رهگذران را مدهوش می کرد. حیف شد. 

آن تنورهایی که با ملاتی از گل  و موی بز ساخته می شد و با سنگ صاف صافی که بهش "تندیر داشی" (سنگ تنور) می گفتند صیقل داده می شدند و در منطقه فقط تعدادی از معماران تنور از شهر ممقان بودند که مهارت ساختن تنور را داشتند(خدا رحمت شان کند). 

      

  

دیگر از بوی دود تنورها که صبح زود روشن می شدند خبری نیست صبح زود روزهای زمستان اگر بالا پشت بام می رفتی می دیدی که از باجه (روزنه سقف بام) بیشترخانه ها  دود تنوره  که به مانند ستون خاکستری  رنگ به سمت آسمان قد کشیده است.  

دیگر از نان لواش های بی نظیر خبری  نیست که داغه داغ  با کمی پنیر محلی بلله کنی و بخوری ... حیف ... حیف که زندگی ماشینی به هیچ کسی رحم نکرد حتی خود کشاورزان و روستائیان نیز از لذت آن نان محروم شده اند زیرا دیگر  امروزه در قاضی جهان ،نانوایی های بی کیفیت ماشینی برقرار است.  

به یاد می آورم که مادرم شب قبل از پخت نان چگونه یک کیسه آرد را الک می کرد آن هم از گندمی که محصول خود قاضی جهان بود و سپس با اضافه کردن نمک و آب و مایه خمیر (آجی خمیره ) خمیر را آماده می کردند تا صبح بپزند . مایه خمیر(آجی خمیره ) معمولا مقداری از خمیری بود که سری قبل با آن نان پخته بودند و آن را لای سفره آرد نگهداری میکردند تا ترشیده شود و به عنوان مخمر در خمیر بعدی استفاده شود ( کاری که آلان جوش شیرین می کند اما آن کجا و این کجا) .... یادش بخیر 

نان محلی  تندیر کوکه سی یا ماهی و یا نازیک در قاضی جهان

این نان در بین مردم  قاضی جهان بسیار طرفدار دارد وبسیار خوش طعم است. مواد متشکله این نان عبارت است از: آرد- آب – نمک - کنجد- روغن -  مایع خمیر – تخم مرغ - زردچوبه

طرز تهیه:

مایع خمیر را با آب گرم مخلوط کرده وبعد ارد و نمک و آب ولرم مخلوط می کنیم بعد مایع خمیر را اضاف کرده وبا هم مخلوط می کنیم تاخمیر بدست اید.

خمیر را در جای گرم گذاشته بعد از ۳ساعت خمیر آماده پخت می شود.

خمیر را به تکه های کوچک جدا کرده وبا دست پهن می کنند ومقداری کنجد و روغن و روی آن می ریزند وبه تنور می زنند بعد از چند دقیقه نان ما آماده است. 

نان لواش سنتی قاضی جهان

نوعی نان نرم ، تخت و نازک است که از آرد، آب، خمیر مایه و نمک تهیه می شود. گاهی اوقات روی این نان کنجد یا خشخاش هم می پاشند. در سراسر دنیا انواع مختلف نان لواش تهیه و عرضه می شود. نان لواش تازه به راحتی با قرار گرفتن در جریان هوا خشک و سفت می شود.

معمولاً  نان مصرفی سه ماه خود را می پختند و آن را  در روی پارچه هایی در اتاق خشک  نموده و به مرور مصرف می کردند.

مردم معمولاً خودشان نان را می پختند و یا تعدادی نانوا در قاضی جهان بودند که پخت نان مردم را برعهده داشتند که از آن تعداد می توان به آقای کاظم گلچین ، مشهدی حسین فقیهی، مشهدی محمد صادق پور، مرحوم رسول غفاری، مشهدی اکبرشکیب، مرحوم میریوسف سیدی، حاج سیفعلی ضامنی ، کربلایی محمدعلی دایی  و.... اشاره نمود. 

   

  

  

نوروز باستانی در قاضی جهان

نوروز باستانی در قاضی جهان  

    

 

آداب و مراسمی که در ایام نوروز به اجرا در می آید با مختصر تفاوتی در سایر نقاط ایران نیز مرسوم می باشد. مردم قاضی جهان بنابر عادت دیرینه خویش یک ماه قبل از تحویل سال با سبز کردن دانه های گندم، جو، عدس و سایر حبوبات به استقبال نوروزی می روند که نه تنها عیدی باستانی است بلکه بعد از اعیاد مذهبی غدیر، قربان، فطر ، نیمه شعبان و مبعث ، آنرا بزرگترین عید خود می دانند، عیدی که جهت تکریم آن از سوی حضرت امام جعفر صادق (ع)  نیز توصیه ها و رهنمود هایی به همراه دارند.

مردم یک هفته قبل از فرا رسیدن نوروز خانه تکانی می کنند ، کلیه اثاث منزل را گردگیری و تمیز می نمایند، البسه و رختها را می شویند و در شب قبل از تحویل سال به دیدار خانواده های سوگوار می روند تا آنان را برای شرکت در جشنهای نوروز آماده کنند همچنین در روز پنج شنبه آخر سال به زیارت اهل قبور می روند، پخش خرما و حلوا از حسنات رایج این روز است و عقیده عمومی بر این است که با این عمل موجبات آمرزش مردگان را فراهم می آورند.

مردم قاضی جهان در لحظه تحویل سال نو خود را مقید به حضور در مسجد جامع می کنند و معتقدند هر کس در این لحظات در خانه خدا حضور یابد تا آخر سال با یاری خدا خیر و برکت را به خود و خانواده اش همراه خواهد ساخت. مردم همزمان با تحویل سال نو لباسهای نو خود را پوشیده و دعای مخصوص تحویل را بصورت دسته جمعی تلاوت کرده و برای همه مسلمانان جهان و مردم کشورمان آرزوی بهروزی و سلامتی می کنند. پس از آن بوسیله ظرف های مخصوصی از آب تحویل که در مسجد جامع توسط ریش سفیدان مهیا می شود به همراه آیینه و نبات و مقدار حنایی که  تهیه کرده اند وارد منزل می شوند. پس از تحویل سال نو، بزرگ خانواده و فامیل به همه افراد منزل عیدی می دهد و مردم از یکدیگر سفتهء آغاز سالی می گیرند.سپس مردم به دید و بازدید بزرگان، همسایگان و اقوام و دوستان میروند.

یکی از نکات درخور توجه نوروز قاضی جهانیها ،اهمیتی است که مردم آن به آرایش و چیدمان سفره نوروز می دهند و می توان گفت که چنین سفره های رنگینی نه تنها در سطح منطقه و بلکه در کل کشور به ندرت یافت می شود. درسفره های نوروزی قاضی جهان موارد زیر را می توان یافت :

1- باسلوق 2- شیرینی نخود 3- باقلوای گردو 4- باقلوای بادام 5- شیرینی برنج 6- سجوق 7- کشمش و نخود 8- آجیل 9- شکلات 10- میوه 11- میانپر 12- نازیه وماهه (نان محلی) 13- آئینه 14- ماهی 15- سیر 16- سماق 17- سرکه  18- سکه  19- سبزه 20- گل 21- سنجد  22- سمنو 23- تخم مرغ رنگ کرده  24 - گیروازا  25- یددی لوون (هفت قلم)  26- شیرینی دارچین  27- شیرینی نان و شکر 28- شیرینی زنجبیل 

عزیز قدجهانلی وطنداشلاریم،

قدیم زامانلاردا، نوروز بایرامینا نِچه گون قالمیش اولرده ماهی ( تندیر کوکه سی ) پیشیرردیلر و ماهیلارین اُوستونه زفرانی « ناققیشینان» ناققیشلاردیلار.

گوردویوز شِکیل (۱۳۵۴ اینجی ایل ) بیر نمونه قدجهاندا دوزَلینن ناققیشلارداندی، کی نوروز بایرامینا یاخین قدجهانین اولرین ، اِوبَه اِو گزردی و بایرام مِژمِیلرین اوز حضوریله بَزردی. 

سیزده بدر 

مردم قاضی جهان روز سیزده فروردین را به اعتبار آداب باستانی در دشتها، باغها و کوههای اطراف بخصوص «قزل داغی » سپری می کنند. گردش سیزده بدر در زندگی مردم به قدری ریشه دار و عمیق می باشد که علیرغم شرایط نامساعد جوی نیز گردش در صحرا را به ماندن در خانه ترجیح می دهند.