امکان کشت درخت عناب در قاضی جهان

امکان کشت درخت عناب در قاضی جهان 

نهال درخت عناب را نخستین بار موسسه کشاورزی گوی گنبد توسط مرحوم مهندس محمدعلی فرساد گوگانی رئیس اسبق سازمان کشاورزی استان آذربایجان شرقی در دهه هفتاد از خراسان به آذرشهر آورد و در سال 1375برای اولین بار دو نهال اهدایی آن مرحوم از این درخت در محل کتابخانه عمومی امام علی(ع) قاضی جهان غرس شده پس از اینکه امکان کشت درخت عناب در قاضی جهان آشکار گشت  زمینه کشت آن در کل قاضی جهان فراهم شد و اینک پس از گذشت دو دهه از اینکار،هزاران نهال درخت عناب در باغات به ویژه در حیاط بیشتر خانه های قاضی جهان غرس و به مرحله باردهی رسیده است.

درخت عناب بومی مناطق گرمسیر است. عناب از گیاهان بومی فلات ایران است و به طور عمده در استانهای خراسان، گلستان، مازندران، فارس، اصفهان، یزد، همدان، قزوین و قم وجود دارد که در ارتفاعات 2000 متری می روید .

اگر چه این گیاه در مناطق خشک بهتر با شرایط کنار می آید با این حال هر نوع وضعیت آب وهوایی را تحمل می نماید. عناب در هر نوع خاکی پرورش می یابد ونسبت به قلیایی بودن ونمکدار بودن زمین مقاوم است. نیاز به خنکی کمتری دارد اگر چه سرمای شدید را تحمل می کند .دوره خفتگی به آن اجازه میدهد که یخبندان های دیرهنگام بهاری و دوره زیاد خفتگی را تحمل کند و فایده زیادی برای زنبورداران دارد .

 عناب درختی است کوتاه، بلندی آن 2  تا 8 مترکه گاهی تا 12متر هم می رسد و بسیار مقاوم به خشکی می باشد برگهای آن زیبا، کوچک، بی کرک، شفاف متناوب و واقع در دو طرف شاخه ها، دندانه دار، شامل سه رگبرگ طوری است در دو طرف هر دمبرگ در روی هر ساقه ، زایده هایی به شکل خارهای محکم و تیزی میروید، سپس چوبی شده و به طور دائمی در روی شاخه ها باقی می ماند .

میوه درخت عناب به صورت شفت  به رنگ مایل به قرمز، شفاف (پس از رسیدن) به بزرگی یک زیتون و خوراکی است بوی آن ضعیف و طعمش لعابی و کمی شیرین و مطبوع است  به میوه خشک عناب، خرمای چینی نیز می گویند.

 معمولی ترین و سریع ترین راه تکثیر آن استفاده از پاجوش است که رشد سریع تری نیز خواهد داشت . عناب را با پاجوش در اوایل یا در اواخر پاییز بر حسب اقلیم های مختلف می توان کاشت . علاوه بر پاجوش ها که از کنار درخت می روید درخت عناب در جستجوی آب شبکه وار ریشه های زیادی می دواند و از ریشه های سطحی جوانه هایی می روید و از زمین بیرون می آیند در سال اول به شکل ترکه ای راست و صاف خودنمایی می کند سال دوم در پایان فصل پاییز که درخت نمو نسبی کرده است با بریدن ریشه درخت مادر نهال را با ریشه از زمین بیرون می آورند و در جای دیگر در گودال هایی که قبلا آماده شده است می نشانند خاک محل کشت اگر هوموس دار باشد درخت رشد بیشتری خواهد کرد در هر سال ، یک درخت بزرگ ( درخت مادر) دهها پاجوش قابل جابجایی دارد .از درخت عناب همچنین می توان در نیمه دوم اسفند ماه قلمه گرفت قلمه ها باید از شاخه های جوان یک ساله باشد. از راه خوابانیدن در فصل پاییز و اواخر زمستان نیز می توان عناب را توسعه داد.اگر به دلیل بررسیهای ژنتیکی برای تعیین انواع جدید و نه به قصد تولید زراعی نظر به کاشت هسته میوه آن باشد بهتر است قشر سخت خارجی هسته را به طوری که آسیبی به مغز ان نرسد شکسته و مغز آن را بکارند معمولا تخم دو سال بعد از کاشت جوانه می زند. ولی بهترین راه زیاد کردن درخت عناب همان جابجایی پا جوشهای ریشه دار است زیرا مطمئن تر خواهد بود. درخت عناب را معمولاً پیوند نمی زنند زیرا نوع مرغوبتری ندارد ولی در صورت پیوند زدن زودتر به بار می نشیند.

توانایی حفاظت از خاک و جلوگیری از فرسایش، توانایی ایجاد اشتغال، داروی گیاهی موثر با مصارف پزشکی متعدد، کاربرد زینتی  در توسعه فضای سبز، استفاده از آن به عنوان پرچین غیرقابل نفوذ در باغها، قابلیت استفاده از آن در صنایع رنگ‌سازی ، پرورش درخت آن برای تولید چوب از مزایای کشت این درخت می باشد.

چون بسیار محکم و زیباست، برای ساختن اشیاء زینتی مانند مجسمه، عصا، و تسبیح به کار می رود و در منبت کاریها و همچنین در ساختن میز و صندلی و در و پنجره از آن استفاده می شود. داخل تنه درخت برخلاف گردو و چنار پوک نمی شود . در گذشته دسته چیق را از چوب عناب می ساختند که جنبه زینتی نیز داشت، هم اکنون برای ساختن دسته پیپ از چوب عناب بهره گیری می شود. زیرا چوب درخت عناب بدون رنگ آمیزی فقط با اندود روغن جلد، زیبایی لازم را داراست.

 خواص داروئی: عناب از نظر طب قدیم ایران معتدل است البته ابوعلی سینا اعتقاد داشت که عناب کمی سرد است.

1)عناب بدلیل داشتن لعاب زیاد  نرم کننده سینه است 2)ملین است مخصوصاً اگر آنرا با آب و یا شیر بجوشانید 3)ادرار را زیاد می کند 4)عناب آرام کننده اعصاب است 5)خون را تمیز می کند 6)ضد سرفه است 7)خواب آور است و بیخوابی را برطرف می کند 8)جوشانده پوست درخت عناب داروی ضد اسهال است 9)آسم وتنگی نفس را برطرف می کند 10)برای معالجه و التیام زخمهای کهنه گرد ریشه خشک شده عناب را روی آنها بپاشید .11)هسته عناب خواب آور است 12)خستگی شدید را برطرف می کند 13)رشد موی سر را زیاد می کند 14)جوشانده عناب گرفتگی صدا را برطرف می کند 15)جوشانده عناب برای سرفه و درد سینه مفید است 16)برای برطرف کردن ورم چشم ، عناب را به چشم بمالید 17)دستگاه هاضمه را تقویت می کند 18)حافظه را تقویت می کند 19)کم اشتهایی را برطرف می کند  20)هرگاه که احساس غمگینی کرده و گریه می کنید یک فنجان دم کرده عناب لبخند به لبهای شما می آرود 21)و بالاخره برای درمان سرطان آب عناب را با کاهو بخورید .