مشاهیر، مشایخ و علمای قاضی جهان (۱)

مشاهیر، مشایخ و علمای قاضی جهان (۱)

با قدری تأمل در فرهنگ و فولکولری تشکیل دهنده جوامع انسانی،این نکته در ذهن آدمی تداعی می شود که یک فرهنگ با مشاهیر آن شناخته شده و بعنوان پشتوانه عمده و اصلی آن چنین استنتاج می شود که سطح فرهنگ ها بواسطه ایشان سنجیده شده و هر اجتماعی با وجود شخصیتهای علمی، مشایخ، عالمان دینی، هنرمندان و مفاخر خویش اوج گرفته و یک فرهنگ در قیاس با دیگر آئین ها بواسطه آنها به خود بالیده و مباهات می کند و در واقع با بالا رفتن وزنه علمی و فرهنگی یک جامعه ،قدرت چانه زنی آن در سایر عرصه ها نیز بالا می رود و طبیعتاً با شناسایی و ثبت شرح حال و زندگی این بزرگان، نه تنها قدمی در راستای تجلیل از ایشان برداشته می شود بلکه به عنوان اسوه ها و الگوهایی برای آیندگان معرفی و شناسانده می شوند.

در این بخش مؤلف سعی نموده در حد توان خویش شمه ای ناچیز از شرح حال بزرگان، مشاهیر، مشایخ، شعرا و هنرمندان را منعکس سازد گرچه خود باور دارد که در چنین مجال اندکی هرگز نمی تواند تمامی زوایای زندگی این عزیزان را بازگو نماید.

لازم به یادآوری است که این کتاب درباره آنچه در اسناد موجود و نیز خاطرات مردمی نقش بستــه می تواند قلم فرسایی کند و خارج از این حیطه نمی توانسته در مورد مشاهیر و عالمانی که در سده های گذشته زیسته و خدمات علمی و فرهنگی عظیمی در رشد و اعتلای قاضی جهان داشته اند و متأسفانه ذکر ایشان در لابلای اوراق کتاب زمان مسطور نبوده و یادگاری از اینان به جای نمانده عرض اندام نماید و نیز این قلم در مورد افرادی که به هر عنوان حاضر نشدند تا شرح زندگی ایشان زینت بخش کتاب گردد مسئولیتی را متوجه خود نمی داند و قضاوت در این باره را به خود خوانندگان واگذار می کند همچنین تعداد دیگری از عزیزان و نخبگانی که در این کتاب نام آنها آورده نشده ناشی از عدم دسترسی مؤلف به ایشان بوده و خدای ناکرده هیچگونه قصد و غرضی در آن نقش نداشته است و امیدوار است به محض دسترسی به آنان در چاپ های بعدی کتاب به شرح ایشان بپردازد.

 پیرخواجه

در صفحه 245 کتاب آذربایجان شناسی می خوانیم:

«پیرخواجه از عارفان قاضی جهان است که اهل سیروسلوک بوده و در میان مردم محبوبیتی خاص داشت.پیرخواجه، صوفی، عارف و عالم جهانگردی بوده که در جوانی با تصوف آشنا شد. او برای یافتن مرشدی که بتواند وی را با اندیشه های صوفیانه آشنا سازد عزم سفر نمود و پس از چندین سال مکاشفه و جستجو، مرید خواجه ربیع گردید. وی پس از مدتی نزد وی مقام و مرتبه ای بالا یافت وپس از چندین سال از مراد خود جدا شده و به این سامان راه یافت و مسجد سنگی قیزیل داغی را اقامتگاه خود ساخته و به عبادت و راز و نیاز پرداخت.

قبر پیر خواجه که با کاشیهای سبز رنگ ساده شش ضلعی پوشانده شده و بر روی سنگ قبر نوشته ای کوچک وجود دارد به این مضمون«هذا تربت المرحوم پیر خواجه». شیوه سنگ نوشته نشان می دهد که قبر مربوط به قرن 8 و یا نهم هجری است».

 شیخ جهان

شیخ جهان برادر نخیرجان خزانه دار کسری(انوشیروان) پادشاه ساسانی می باشد. وی قاضی،حَکَم،عارف و مفتی وقت بوده و به اتفاق برادر و خواهرش به این منطقه سفر نموده و در آن ساکن می گردد.

وی به جهت کفایت،درایت و شعور بالای قضاوت، همواره مورد توجه و مورد اعتماد حاکمان،کدخدایان،رؤسای قبایل و ریش سفیدان آذربایجان بوده و بنا به هر علتی اگر اختلافی ما بین دو شهر و یا دو آبادی اتفاق می افتاد به وی رجوع می کرده و از وی در حل اختلافاتشان مدد می گرفتند.

شیخ جهان پس از سالها قضاوت و داوری در قاضی جهان چشم از جهان فرو بست و بنا به روایتی در قبرستان قدیمی در ضلع شمال غربی قاضی جهان در محل مقبره الاولیاء قاضی جهان به خاک سپرده شد.

 آیت الله ملا محمد فقیه قاضی جهانی (ره)

آیت الله میرزامحمد فقیه معروف به آخوند ملامحمد است وی یکی از عالمان و روحانیون طراز اول منطقه آذرشهر در دوره ناصری بوده است که به دلیل استعداد و توان علمی بالا در فقه و اصول به درجات کمال و تمام در این باب دست یافت چنانکه استاد خارج فقه و اصول به جهت موفقیت های علمی در کلاس درس وی را به عنوان "فقیه"معرفی کرده و از این رو به همین نام شهرت یافت.

آخوند ملا اصغر(کاظم زاده) قاضی جهانی(طاب ثراه)

حجت الاسلام و المسلمین آخوند ملاّ اصغر کاظم زاده فرزند کربلائی سودومعلی و والد گرامی مرحوم آخوند ملاکاظم کاظم زاده می باشد که همزمان با ولیعهدی عباس میرزا در تبریز در خانواده ای روحانی و مذهبی می زیسته است در مورد نحوه زندگی و مدت عمر وی اطلاعات چندانی وجود ندارد آنچه از وی در ذهن ها باقی مانده اینست که وی در ایجاد و ساخت مساجد قاضی جهان نقش بسزایی داشته و به همراه حاج حسین(فاضلی) قاضی جهانی خدمات ارزنده ای در راه آبادانی و اصلاح امورات قاضی جهان به عمل آورده و جزو اولین مکتب داران منطقه محسوب می گردد.

 آخوند میرزا مقصود فقیهی قاضی جهانی

آخوند میرزا مقصود فقیهی فرزند ملامحمد فقیه می باشد که در خانواده اجتهاد و فقاهت و علم و تقوی دیده به جهان گشود. دوران کودکی را در تحت تعلیمات پدرش که از علمای صاحب نام منطقه بوده است سپری نموده و به امر پدر جهت کسب تحصیلات حوزوی عازم شهرهای تبریز و قم گردید وی پس از فراغت از تحصیل حین تبلیغ معارف دینی در منطقه به کار مباشری،منشی گری و نویسندگی پرداخت. به گفته مردم وی آدم خیرّ و باتقوایی بوده است و در اصلاح و سامان بخشیدن به امورات جاری مردم تلاشهای زیادی به انجام رسانیده است. وی در سال 1354 هجری قمری دارفانی را وداع گفت و در وادی رحمت (قبرستان بزرگ) قاضی جهان مدفون گردید.

 آخوند ملّا کاظم(کاظم زاده) قاضی جهانی

آخوند ملّا کاظم فرزند آخوند ملا اصغراست که در قاضی جهان متولد شد.ایشان پس از تحصیل مقدمات در محضر اساتید وقت قاضی جهان همچون پدربزرگوارش متون فقه و اصول را در محضر اساتید دهخوارقان و تبریز تلمذ نمود. وی پس از فراغت از تحصیل در قاضی جهان مشغول تدریس، تبلیغ و ارشاد مردم شده و عمر خود را وقف اسلام و فقه جعفریه نمود لذا در راستای آن در مسجد حاج کاظم قاضی جهان مکتب درسی دایر و مشغول تدریس صرف و نحو، جامع عباسی، تاریخ معجم، ابواب و گلستان سعدی و... می گردد که حاصل این مکتب دانش آموختگانی همچون حاج میرزا عبدالله وثوقی می شود.

آخوند ملّا کاظم یکی از علمای عصر ناصری بوده که در سخنوری توانا و در بین مردم منطقه به لطافت بیان و صداقت زبان مشهور بوده و منبریت ایشان زبانزد عام و خاص بود. ایشان همزمان با حمله اول روسیه به ایران و عهد مشروطیت دار فانی را وداع و در قبرستان بزرگ به خاک سپرده شد.

 آخوند حاج ملا ولی جناب زاده قاضی جهانی

حاج ملاولی جناب زاده معروف به حاج جناب در خانواده ای مذهبی در تبریز دیده به جهان گشود وی پس از سپری کردن دوران کودکی ، در مدارس علمی،دینی وحوزوی تبریز مشغول تحصیل گردیده و توانست دروس حــوزوی را یکی پس از دیگــری پشت سر گذارد. وی فرد متمول و ثروتمندی بوده و املاک و زمین های فراوانی در قاضی جهان به نام وی بوده است. وی به کرات بین تبریز و قاضی جهان در رفت و آمد بوده و همزمان با کشف حجاب رضاخانی به قاضی جهان عزیمت نموده و مدتی در قاضی جهان ساکن گردید. از کرامات وی آنچه در اذهان مردم باقی مانده است دعای ختم باران وی بوده است که نقل شده است که در زمان سلطنت احمد شاه قاجار قحطی و گرانی به سراغ مردم آمد و در فصل بهار و تابستان بارانی نبارید لذا افرادی از روستا را مأمور کرد تا تعداد زیادی سنگ از کف رودخانه جمع آوری کرده و به مردم نیز ندا داد تا درمسجد ولی عصر قاضی جهان گرد هم آیند می گویند در ازای هر سنگی که به داخل ظرف و تشتی فلزی می انداخته دعائی می خوانده و در حیــن دعا سیــل اشک از چشمان وی سـرازیر می شده است افرادی که آن را دیده و یا شنیده اند چنین نقل می کنند که در حین سنگ چهلمی که به داخل تشت انداخته می شد باران رحمت الهی شروع به باریدن گرفته و همه جا سیراب گردید و بدین ترتیب قحطی و خشکسالی از منطقه رخت بربست. وی بالاخره پس از یک قرن فعالیت و تلاش داعی حق را لبیک گفته و در تبریز به خاک سپرده شد می گویند شهید قاضی طباطبایی ( شهید محراب ) وصی وی بوده است.

 حجت الاسلام والمسلمین ملا حسینقلی محمدعلی زاده قاضی جهانی

آخوند ملاحسینقلی محمدعلی زاده فرزند حاج محمدتقی است که در سیزدهم ربیع الاول 1313 هجری قمری در خانواده ای مذهبی و متدین چشم به جهان گشود. دوران طفولیت و کودکی را در محضر پدربزرگوارش که از واقفین محل بود سپری نموده و سپس به استمداد پدر عازم تبریز گردیده و در مدرسه طالبیه این شهر مشغول تحصیل گردید.

وی پس از تحصیل مقدمات همچون صرف میر، تصریف، نموذج، عوامل، صمدیه، سیوطی و معالم جهت اخذ سطوح بالاتر به محضر اساتید و دانشمندان بزرگی نائل گردید که از آن جمله می توان به دانشمند گرامی حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ غلامحسیــن تبریــزی اشــاره نمود که امــام جماعت مسجد گوهر شاد حرم رضوی بوده است.

آخوند ملاحسینقلی پس از فارغ التحصیلی از دروس فقه و اصول در تاریخ چهاردهم ذی الحجه الحرام سال 1339 قمری بنا به تقاضای جمعی از مؤمنین و اهالی قاضی جهان به زادگاه خود مراجعت فرموده و امامت جماعت مسجد جامع قاضی جهان را برعهده گرفت.

وی پس از مدتی مکتبی را در مسجد علیای قاضی جهان (مسجد ولیعصر) دایر و در آنجا به تربیت قاریان و حافظان کلام الله مجید پرداخته و به آموزش قرآن، رساله شیخ بهائی، نصاب صبیان، تنبیه الغافلین، تاریخ معجم، ابواب الجنان، گلستان سعدی و ادبیات اهتمام می ورزد که از جمله افرادی که از وی تلمذ نموده اند می توان به حجج الاسلام حاج میرزاعلی صالحی، حاج میرزا مجید جعفری، حاج میرزامحمدعلی ملائی و مرحوم حاج میرزا احمد محمد علی زاده اشاره نمود.

وی یکی از روحانیونی بود که خستگی نمی شناخت و در تربیت و آموزش جوانان و علاقمندان علوم مختلف دینی و اسلامی همت عالی داشت که بالاخره پس از پنج دهه فعالیت قرآنی و علمی دعوت حق را لبیک گفته و در سال 1362 هجری قمری چشم از جهان فرو بست.

 حجت الاسلام والمسلمین آخوندملاابراهیم ملائی قاضی جهانی

آخوند ملا ابراهیم ملائی والد بزرگوار حاج میرزا محمد علی ملّائی است که در سال 1240هجری شمسی در خانواده ای متوسط و مذهبی در قاضی جهان چشم به جهان گشود. بنابه توصیه خانواده اش جهت کسب علوم دینی وارد حوزه های دینی و علمی آن زمان گردیده و به تحصیل علوم حوزوی مبادرت نمود. وی به جهت فقر مالی و تنگدستی ایام طلبگی فقط چند روز هفته را می توانست در محضر اساتید خویش حاضر شود و مجبور بود بقیه روزهای هفته را به کار بپردازد لذا با سختی امرار معاش می کرد.

آخوند ملاابراهیم ملاّئی پس از فراغت از تحصیل به کشاورزی روی آورد بطوریکه در اثر مداومت و سعی و کوشش وافر در این راه به ثروت وافری دست یافت وی در تحصیل معنویات و دعا و مناجات و تحصیلات علمی به درجاتی رسیده بود در علوم عریضه هم بی بهره نبوده و نویسندگی نیز می نمود. در عین حالی که به منبر می رفت به اصلاح و رتق و فتق امورات دینی، معیشتی و منازعات مردم اهتمام داشت و در این راه آرام و قرار نداشت. اهل مناظره و مباحثات فقهی بوده و هر گاه در مورد مسئله ای باب سخن باز می شد در اثر هوش سرشارش نظرات، آرا و فتاوی مراجع عصر را یکی پس از دیگری می گشود و بالاخره یکی را انتخاب و نظر می داد. به گفته فرزندش وی زندگی ساده و بی پیرایه ای داشته و نسبت به ضایع شدن نعمت های خدادای حساسیت نشان می داد بطوری که اگر علفی به اندازه چوب کبریت می یافت آن را حفظ می کرد تا به خورد حیوانی می رساند.آخوند ملا ابراهیم ملّائی پس از هشت دهه فعالیت و کار سخت در سال 1320 هجری شمسی دعوی حق را لبیک گفته و چشم از جهان فرو بست و بالاخره پیکرش در وادی رحمت(قبرستان بزرگ)قاضی جهان به خاک سپرده شد.

 حجت الاسلام والمسلمین حاج میرزااسدالله محمدی قاضی جهانی

                               

 جناب میرزا اسدالله محمدی فرزند مرحوم حاج علی اصغر از مشروطه خواهان منطقه است که در سال 1259 هجری شمسی در محله مقصودیه تبریز دیده به جهان گشود. دوران کودکی خود را زیر نظر پدرش که از مجاهدین و مبارزان مشروطه طلب بود سپری نموده و سپس وارد مدرسه رشدیه تبریز شده و مقدمات را از محضر حاج میرزا حسن رشدیه که بنیانگذار فرهنگ نوین در ایران است فرا گرفت. در سن 22 سالگی با دختر عمه اش صبیه مرحوم حاج کاظم ازدواج و این وصلت موجبات نقل مکان وی از تبریز به قاضی جهان را فراهم ساخت در این ایام بود که به اتفاق حاج میرزا عبدالله وثوقی در مکتب درس حاج ملاحسن اخی جهانی حضور یافته و از محضر ایشان ادبیات عرب ، فارسی، سیوطی، صمدیه و نموذج را تلمذ و سپس جهت فراگیری شرح لمعه و رسائل در مدرسه علمیه حاج کاظم آذرشهر در کلاس درس حاج میرزامحســن آقا حضــور یافته و بهره هــای فراوانی از درس های این حوزه برگرفت و پس از گذراندن دوره های مختلف در منزل شخصی اش مکتبی دایر نموده و به آموزش ادبیات فارسی و عرب ، قرآن کریم، گلستان و بوستان سعدی به مردم قاضی جهان پرداخت.

میرزا اسدالله محمدی از روحانیان مؤدب، ادیب، شیرین سخن، شاعر، خوشنویس و خوش کلامی بوده است که در اثر برخورداری از حافظه قوی، موفق به حفظ هزار بیت از ابیات سیوطی شده بود. وی پس از سالها تلاش علمی بالاخره در روز جمعه سوم رمضان 1378 هجری قمری از این دنیا رخت بربسته و در وادی رحمت(قبرستان کوچک) قاضی جهان مدفون گردید.

مرحوم حاج میرزا اسدالله محمّدی از آن عده روحانیونی بود که منبریت های قوی ارائه می کرد و به گویش فرزند ارشدش هرگز پول منبر دریافت نکرد. در این قسمت یکی از نوشته های زیبایش از نظر خوانندگان می گذرد:

ویزای بشر

نام:انسان   نام خانوادگی:آدمیزاد   نام پدر: آدم   نام مادر:حوا   لقب:اشرف مخلوقات

نژاد:خاکی   ساکن:زمین،منظومه شمسی،کهکشان راه شیری      صادره از: سراچه دنیا    مقصد:سرای آخرت ساعت پرواز:نامعلوم     مکان پرواز:نامعلوم

حضور در فرودگاه: لحظه ای قبل از پرواز

وسایل لازم: 7 متر پارچه سفید، عمل نیک، علم مفید، دعای اولاد صالح و دعای مؤمنین

اضافه بار مجاز:عمل صالح کاملاً مجاز است

توصیه های ایمنی: اجرای دقیق آموزه های کتاب و سنت پیامبر (ص) برای کسب اطلاعات بیشتر به قرآن و سنت پیامبر مراجعه فرمائید.

تماس و مشاوره: بصورت شبانه روزی، رایگان، مستقیم و بدون وقت قبلی

در صورتیکه قبل از پرواز با مشکلی روبرو شدید با شماره های زیر تماس بگیرد:

186 سوره بقره، 45 ـ44 سوره نساء، 129 سوره توبه، 55 سوره اعراف و 3 ـ2 سوره طلاق

"سفر خوب و خوشی برایتان آرزومندیم"

برگ عیش بگور خویش فرست کس نیاردزپس تو پیش فرست

هــر کـــه خــواهـد یاد گیـرد بـــایــــد از استـــاد گیـــرد

حجت الاسلام والمسلمین میرزامحمدکاظم کاظم زاده قاضی جهانی

                                       

روحانی عالیقدر میرزا محمدکاظم کاظم زاده فرزند مرحوم حاج حسین(شریف) و نوه آخوند ملّا کاظم در سال 1347 هـ.ق در خانواده ای مذهبی و متوسط متولد شد. پدرش از افراد متدین منطقه بود و دوران کودکی را در تحت تربیت پدر بزرگوار و مادر محترمه اش که از محبان اهلبیت عصمت و طهارت بود سپری نمود.

آخوند میرزا محمد کاظم با توجــه به علاقه وافـــرش به علم و دانش مقدمات را در زادگاه خــود قاضی جهان از محضر اساتید وقت همچون مرحوم حاج میرزا عبدالله وثوقی فراگرفت وپس از تلمذاز علمای آذرشهر همچون آیت الله سید محسن میر غفاری در حوزه علمیه مسجد حاج کاظم جهت ادامه تحصیل راهی تبریز شد. وی پس از ورود به تبریز جهت کسب فیض و تحصیل علوم دینیه وارد مدرسه طالبیه شدواز محضر اساتید وقت همچون میرزا ابوالفضل سرابی، میرزا علی اکبر نحوی و حجت الاسلام باغمیشه ای کسب علم نمود. در سال 1370 هـ.ق در معیت حجت الاسلام حاج میرزا مجید جعفری وارد مدرسه فیضیه قم گردیدو با طی مراحل علمی به محضر اساتید بزرگی همچون آیت الله العظمی حجت کوه کمری استاد مسلم و اکبر حضرت امام خمینی (ره) رسیده و دوره فقه،رسائل و مکاسب را در حضور ایشان به اتمام رساند و موفق به کسب و اخـذ اجازات کتبی و شفاهی تصدی امور شرعیه و اجازه روایی مفتخر شد. همزمان با خانواده حجت الاسلام ملا اسد الله محمدی وصلت نمود و سپس جهت گذراندن دوره خارج فقه و اصول محضر حضرت آیت الله العظمی بروجردی رسیده که بارها به دلیل هوش سرشار،دقت نظر و سرعت انتقال مفاهیم علمی و استعداد وافرش مورد تشویق ایشان قرار می گیرد. متأسفانه وی در سال 1372هـ.ق به بیماری سل مبتلا گشت و بنابه توصیه آیت الله بروجردی در یکی از بیمارستان های تهران بستری شد ولی به دلیل ایمان راسخ، تزکیه نفس و روح پیراسته تنها به دلیل اینکه پرستاران بیمارستان از خاموش نمودن صدای موسیقی غیرمجاز امتناع می کنند بیمارستان را به مقصد زادگاهش قاضی جهان ترک و پس از شش ماه در ایام جوانی و فصل شور انگیز زندگی دعوت حق را لبیک گفتـه و در قبرستــان بزرگ قاضی جهـان دفن می گردد. حجت الاسلام حاج میرزا علیقلی اسلامی امام جمعه محترم گوگان در مورد ایشان می گوید:

« آنزمان که در طالبیه تبریز بودیم ایشان قرآن را خیلی روان و زیبا قرائت می کردند لذا یکی از اساتید طالبیه اینچنین اظهار می داشتند که اگر بقیه طلاب در خواندن قرآن پیاده فرض شوند میرزا محمدکاظم به مثابه یک اتومبیل عمل می کند».

شایان ذکر است از این مرحوم آثار قلمی فراوانی نیز بر جای مانده بود که متأسفانه در اثر گذشت ایام این آثار ناپدید شده اند.

ملا احمد شیخ مؤذن

ملااحمد شیخ والد بزرگوار آقایان مرحومین شیخ علی و حاج محمود شیخ علی زاده می باشد که در مسجد حاج کاظم و شربت خانه مسجد ولیعصر قاضی جهان مکتب و کلاس درسی دایر نموده و در آنجا به آموزش خواندن و نوشتن، قرآن، تاریخ معجم، نصاب صبیان، صرف و نحو، جامع عباس و گلستان و بوستان مبادرت نموده بود. مکتـب وی به همـراه مکاتب درس آخوند ملاّ کاظم و ملّا علی جزو قدیمی ترین کلاس های درس قاضی جهان محسوب می گردد.

ملا احمد شیخ علاوه بر قاضی جهان در روستاهای گنبرف، آلمالوداش و چهاربرود نیز مکتب و کلاس درس دایره نموده و در تربیت دانش پژوهان منطقه مصمم بود.

وی پس از سالها تلاش قرآنی و خدمت علمی بالاخره در سال 1362 هجری قمری دارفانی را وداع گفته و در وادی رحمت (قبــرستان بزرگ) قاضی جهان به خاک سپرده شد. وی به جهــت اقامه اذان قاضی جهان به حاج احمد شیخ مؤذن معروف گردیده بود.

 حجت الاسلام حاج میرزا عبدالله وثوقی قاضی جهانی

                                                           

حاج میرزا عبدالله وثوقی فرزند میرزا حسین در سال 1260 هجری شمسی در یک خانواده مذهبی و متدین متولد شد پدرش که از معتمدین قاضی جهان محسوب می گشت به دلیل علاقه وافرش به کسب علم و دانش ،وی را از همان اوان کودکی تشویق به حضور در کلاسهای مکتب آن زمان نمود.

حاج میرزا عبدالله وثوقی در محضر اساتید وقت همچون آخوند ملا کاظم(کاظم زاده)، میرزا حسن اخی جهانی و میرزا محسن دهخوارقانی تلمذ نمود و سپس مدتی از علمای وقت بهره ها برد بطوریکه توانست در سنین جوانی قرآن را ترجمه و تفسیر نماید.

آقای وثوقی در سال 1310هـ .ش مکتب خانه ای در مسجد حاج عبدالله قاضی جهان دایر نموده و در آن به آموزش قرآن، تجوید، عربی،ادبیات فارسی، گلستان، تاریخ معجم و ابواب مبادرت نمود از دانش آموختگان این زمان وی می توان از آیت الله شهید مدنی، مرحوم حجت الاسلام عظیمی امام جمعه آذرشهر، مرحوم حجت الاسلام میرزا محمد کاظم کاظم زاده، حجج الاسلام حاج میرزا علی ملائی، حاج میرزا مجید جعفری ،حاج میرزا علی صالحی و... نام برد. وی بعدها شرح لمعه و فقه اسلامی را از شاگرد خویش حاج میرزا علی صالحی فرا گرفت. وی در تجوید قرآن بی نظیر بود.

حاج میرزا عبدالله وثوقی در سال 1312 هجری شمسی به استخدام اداره فرهنگ درآمد لذا در این زمان به دلیل ورود به این اداره عبا و عمامه را کنار گذاشت. وی در سال 1317 مدرسه چهار کلاسه ای را با مجوز اداره فرهنگ در منزلش دایر نمودو به عنوان اولین معلم رسمی منطقه درآمد وی سپس در سال 1319 با تأسیس مدرسه آذر مدرسه را از خانه اش به این مکان منتقل نمود و در سال 1342 از اداره فرهنگ بازنشسته گردید.

حاج میرزاعبدالله به دلیل اینکه مورد اطمینان و مورد وثوق مردم منطقه بود در ثبت احوال دوره رضاخانی به نام "وثوقی" ثبت و شناخته شد. وی فرد خیر و میهمان نوازی بوده و هر سال به دفعات مکرر سفره و بساط میهمانی برای مردم فقیر و تهیدست منطقه پهن می نمود از بهترین و نیکوترین خصایلی که از وی در اذهان عمومی به یادگار مانده اینست که از کوچک و بزرگ به همه سلام می کرد و در سلام کردن از بقیه پیشی می گرفت و بالاخره این عالم فرزانه پس از 104 سال تلاش و کوشش قرآنی در 19 رمضان سال 1405 هجری قمری همزمان با ضربت خوردن قرآن ناطق بدرود حیات گفت و در قاضی جهان روی در نقاب خاک کشید.

حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ میرزا علی اصغر تاروردی قاضی جهانی

                                         

حاج شیخ میرزا علی اصغر تاروردی فرزند مرحوم حاج علی است که در ســـال 1302 هجــری شمسی در خانــواده ای مذهبی در قاضی جهان بدنیا آمد. دوران کودکی را زیر نظر والد گرامیش سپری نمود و سپس جهت کسـب علــم و دانش از محضر اســـاتید وقت قاضی جهـــان همچون حجت الاسلام حاج میرزا اسد الله محمدی، حاج میرزا عبدالله وثوقی و شیخ علی شیخ علی زاده کمر همت بست و پس از آموزش مقدمات به دلیل علاقه شدید به تحصیل علوم حوزوی و دینی وارد مدرسه طالبیه تبریز گردید و در این مدرسه از محضر اساتید بزرگی همچون حاج میرزا محمد علی چرندابی و حاج میرزا مهدی انگجی بهره های فراوانی برد.

حجت الاسلام حاج میرزا علی صالحی نقل می کند که در این سالها پس از اتمام دروس طالبیه تبریز به اتفاق حاج میرزا علی اصغر تاروردی محضرحضرت آیت الله انگجی رسیده و از معظم له جهت ادامه تحصیلات حوزوی استخاره خواستیم لذا آیه «واما الجدار فکان لغلامین یتیمین فی المدینه...» محرک ما جهت ادامه تحصیلات گردید پس به اتفاق روانه بلده طیبه قم شدیم.

حجت الاسلام و المسلمین تاروردی پس از ورود به قم در حوزه علمیه قم و مدرسه فیضیه مشغول تحصیل گردید و در درس حضرات آیات عظام حجت کوه کمری،بروجردی،مرعشی نجفی، میلانی، خوانساری و گلپایگانی حضور یافت و پس از تحصیل رسائل، مکاسب و سطح دروس فقه و اصول روانه نجف اشرف گردیدودر حوزه علمیه این شهر دروس خارج فقه و اصول را از محضر حضرات آیات عظام خویی، سید محسن حکیم و وحیدی بر گرفته و پس از 10 سال اقامت در عراق جهت انجام مناسک حج راهی مکه مکرمه و مدینه النبی شده و پس از مراجعت ازدواج نموده و تا آخر عمر در شهر قم سکنی می گزیند.

ــ

حاج میرزا علی اصغر تاروردی در قم زندگی اش را با ابتدائی ترین امکانات موجود شروع کرد و تا آخر حیاتش همچنان ساده و بی آلایش ولی باتقوی و صداقت زندگی کرد.وی علاقه خاصی به تلاوت قرآن داشت و در هر مکان حتی در مسافرتها در داخل اتوبوس با صدای بلند به تلاوت قرآن می پرداخت چنانچه در اثر مداومت توانسته بود کل قرآن را حفظ نماید. همچنین سی مرتبه به حج مشرف شده و در صحن مسجد الاقصی نماز گزارده بود.

حجت الاسلام و المسلمین تاروردی سرسختانه و قاطعانه با فساد اخلاقی و بخصوص با لهوولعب مخالفت می نمود و در مورد امر به معروف و نهی از منکر کوتاه نمی آمد و در این مورد از بر خورد فیزیکی نیز مضایقه نمی نمود چنانچه نقل شده که «وشنوه» یکی از روستاهای اطراف قم است که حضرت آیت الله العظمی بروجردی در تابستانها جهت استراحت، گاه گداری به این روستا تشریف می بردند و ایشان نیز در این مدت بعنوان همراه در خدمت معظم له بودند. در یکی از روزها چندین تن از اراذل و اوباش منطقه در اطراف منزل ایشان به عیاشی و خوشگذرانی مشغول بوده و صدای موسیقی ایشان موجبات ناراحتی و مزاحمت برای ساکنین بیت را فراهم ساخته بود لذا حجت الاسلام تاروردی دست به کار می شود و به سراغ او باش رفته و ابتدا شروع به نصیحت و نهی از منکر می نماید و حضور آیت الله بروجردی را در همسایگی ایشان متـذکر می گردد ولی آنها بجای ترک منکر و فساد وی را به باد سخره گرفته و فحاشی می کنند ایشان بعد از آن عبا و عمامه را در آورده و با آنها به زد و خورد پرداخته و تمام وسائل لهو و لهب و آلات موسیقی ایشان را شکسته و کتک مفصلی هم به آنها می زنند ،اراذل و اوباش که انتظار چنین عکس العملی قاطعانه و محکمی را از یک روحـانی و معمّـم نداشتنـد پا به فرار گذاشته و منطقه را ترک می کنند.

حاج میرزا علی اصغر تاروردی تسلط کاملی به زبان عربی داشت و در طول ایام تحصیلات علوم دینی جزو شاگردان ممتاز بود و از محضر بیشتر حضرات آیات عظام هم عصر خود اجازه وصول سهم امام، وجوهات شرعیه و نقل حدیث و روایت را اخذ نموده بود.

وی به کار های عام المنفعه علاقه خاصی داشت و در ایامی که برای تبلیغات احکام اسلامی به بلادمختلف سفر می نمود علاوه بر وظیفه تبلیغ، ایراد منبر و کلاسهای عقاید، در تشویق به تعاون و کمک اهالی در کارهای خیر و عمومی پیش قدم بود.

حجت الاسلام و المسلمین تاروردی بالاخره پس از 73 سال تلاش دینی و ترویج احکام اسلامی سرانجام در سال 1375 جان به جان آفرین تسلیم نمود و در شهر خون و قیام قم دیده از جهان فرو بست. از وی کتابخانه ای به یادگار مانده بود که طبق وصیت آن مرحوم کتب آن تماماً به کتابخانه حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی اهدا گردید.