زبان و لهجه مردم قاضی جهان

v     زبان و لهجه مردم قاضی جهان

     زبان مردم قاضی جهان ترکی آذربایجانی (آذری) است. زبان آذری از ترکیب لهجه  های مختلف ترکی اوغوز، قیبچاق و اویغور یا ترکی شرقی و همچنین ادبیات مغولی پدید آمده است.

     بنا به نوشته هردوت، مورخ مشهور یونانی، مهاجرت ترکان به آذربایجان از زمان ساکاها در قرون 6 و 7 قبل از میلاد شروع شد؛ساکاهااجتماع طوایف مختلف ایرانی و تورانی بوده اند که در دشتهای جنوب روسیه تا اراضی آسیانه میانه سکونت داشتند.

     در قرنهای 5-2 میلادی، طوایف مختلف ترک شامل: هونها،سابیرها،آغاچریها،خزرها،بلغارها،پئچه نکها و قبچاقها،کنگرلوها،اون اوغوزها و ساری اوغوزها به آذربایجان مهاجرت کردند.

     اغلب مؤلفین معتقدند زبان ترکی بعد از آمدن ترکان سلجوقی یعنی از قرن 11 میلادی زبان اکثریت مردم را تشکیل داده و پس از استیلای مغول و مهاجرت ترکان در زمان ایلخانیان در قرن 13 میلادی به شکل زبان عامه مردم این سامان در آمده است.

     زبان شفاهی و ادبی قاضی جهان ترکی آذری است ولی زبان اداری و نوشتاری فارسی دارند.وجود لهجه های مختلف در زبان ترکی در شناسایی محل دقیق زندگی افراد نقش اساسی دارد مثلاً مردم تبریز در انتهای افعال متکلم مع الغیراز حرف«اوخ»، مردم اردبیل از حرف«اوک»، مردم زنجان ازحرف«ایخ»ومردم شهرهای دیگر ازحروفی مانند «اوه»و صدها حرف دیگر در انتهای افعال ترکی استفاده می کنند و معمولاً مردم قاضی جهان لفظ«اوف»را با افعال ترکیب کرده و تلفظ می کنند که این حرف نقش عمده ای در شناسایی مردم این دیاردارد.