مثل های رایج قاضی جهان (۲)

مثل های رایج قاضی جهان (۲)

۷۴-گوز گوردوغون اینانار E چشم به چیزی که می بیند باور و اعتماد دارد.

75- آرواددان اولان E در مورد افراد نامرد و زن صفت بیان می شود.

76- قویون اولمیان یئرده گئچیه عبدالکریم دئیه للر E در مورد استفاده از امکانات موجود و استفاده از آنها به نحو شایسته و عدم دست درازی در مقابل غیر بکار می رود.

77- آرواد وار ائو ییغار، آرواد وار ائو ییخار E یعنی یک زن وجود دارد که ممکن است باعث سعادت و خوشبختی مردش شود و در مقابل زنی نیز وجود دارد که ممکن است موجبات بدبختی و فلاکت همسرش را فراهم سازد.

78- آغین آدی وار، قره نین دادی E یعنی سفید شهرت و نام دارد ولی سیاه مزه و طعم دارد.

79- آغیزین آچار، گوزون یومار E در مورد افرادی بکار می رود که چشمان خود را بسته و هر آنچه بر دهانشان آید نصیب این و آن می کنند.این مثل همچنین با مفهوم دیگری نیز بکار گرفته می شود و هشداری است به افراد تا از اشخاص و حیوانات ضعیف مراقبت کنندتا در اثر ضعف تلف نشوند.

80- سوزون دوزون اوشاق دیر E چون یک کودکی که خوب و بد را تشخیص نداده و معنی دروغ را نیز نمی فهمد لذا اگر بخواهند حقیقت کلام را بیابند کودک فرد مورد اعتمادی می تواند باشد.

81-همیشه سو بله گتمز E یعنی همیشه در روی یک پاشنه نمی چرخد و به قول معروف "گهی زین به پشت و گهی پشت به زین"

82- ساخلا سامانی، گلر زامانی E این مثل در مورد افرادی بکار می رود که وسایل و چیزهایی که فعـلا بدانهـا نیازی ندارند دور می ریزند و فارغند از این که روزی همانها به درد خواهند خورد.

83- سندن حرکت، مندن برکت E این مثل گویشی از زبان خداوند باریتعالی است که مردم وقتی بخواهند فردی را به کار و تلاش وادار سازند آن را بکار می برند.

84- سوز سوزی گتیرر،آرشین بئزی E یعنی یک حرف کافی است گفته شود تا سخن و حرف جدیدی بواسطه آن مطرح شود.

85- سوز وار گلر گئچر، سوز وار دلر گئچر E یعنی انسان باید مراقب نحوه گویش زبان خویش باشد چرا که یک حرف و نکته ممکن است طوری گفته شود که به قول معروف پس از گفتن مسئله آب ازآب تکان نخورد ولی همان حرف ممکن با تغییر لفظ و حالت گفتار دنیایی را به هم زند.

86- ئور تولو بازار، دوستلوغی پوزار E یعنی اگر در یک شراکت دوستانه، حساب و کتاب و دخل و خرج سرپوشیده و غیرشفاف باشد در این صورت رابطه دوستی برچیده می شود.

87- ئوزی چالیر، ئوزی اویناییر E یعنی خودش سوال می کند و دوباره جواب سوالش راخودش میدهد و به قولی خودش می دوزد و پاره می کند.

88- ئولدی وار، دوندی یوخ E هر اتفاقی بیفتد کار برگشت نمی خورد.

89- جمعه نین چرشنبه سی وار E یعنی امروز را فردایی وجود دارد در مورد افرادی که شاکر نعمت نیستند به کار می رود.

90- قورودده آش ایشملی اولار، بیرگون سیزده بیرگون بیزده E در مورد کسانی به کار می رود که توقع خدمت بیش ازاندازه از دیگران دارند ولی خود منشأ خیری نیستند.

91- ایشلین اوکوزی اله باغلاللار E در مورد کسانی که نسبت به دیگران از کارایی، بهره وری و حرف شنوی بالایی برخوردار باشند بکار می رود.

92- مال گئدر بیریانا ایمان گئدر مین یانا E در مورد افرادی که تحقیق نکرده به دیگران تهمت و افترا می بندند بکار می رود.

93- کره کره منه ده کره E یعنی برای همه کره برای من نیز کره و زمانی بکار می رود که فردی شخص دیگری را از عدم کلاهبرداری توسط وی آگاه سازد.

94- هرنه سا لسون آشوا گلر قاشقوا E یعنی سرانجام هرکاری نتیجه عملی است که ازانسان سرزده است.

95- واردان زیان گلمز E در باره ثروتمندانی گفته می شود که ثروث آنها بالاخره شاید روزی به درد جامعه خواهد خورد.

96- قاچانی قوومازلار، ییخیلانی ورمازلار E یعنی فردی که فرار می کند را دنبال نمی کنند و کسی که افتاده و شکست خورده را نیز نمی زنند.

97- کیچیکدن خطا، بویوکدن عطا E یعنی کوچکتر خطا می کند و بزرگتر بواسطه بزرگی می بخشد.

98- گئدیب حاماما ،اولوب شاماما E یعنی نتیجه استحمام و آرایش این است که انسان تمیز و معطّرگردد.

99- لپه نی دئمه دویونی ده، دوننی دئمه بویونی ده E این مثل از نظر معنی با مثل "داشتم داشتم حساب نیست دارم دارم حساب است"مطابقت می کند.

100- آدامین آلتین سوز یاندیرار، گازانین آلتین کوز یاندیرار E انسان بواسطه برخی از سخنان دیگران همیشه در زحمت و رنج است همچنان که شعله ور شدن چوب زیر دیگ را می سوزاند.

101- سوزاشیدنیندی E مخاطب و صاحب سخن فردی است که آن را می شنود.

102- دوستدووی باب ایله، گورن دسون هابله E این مثل به معنی با مثل "تو اول بگو با کیان دوستی من آنگه بگویم که تو کیستی" همخوانی دارد و در واقع می خواهد به انسان گوشزد کند که باید با هم قطاران خود نشست و برخاست نماید.

103- جوجنی پاییز ده ساراللار E یعنی نتیجه و سرانجام هرکاری به پایان آن بستگی دارد و نمی توان با مشاهده امری نتیجه آن کار را حدس زد و به قولی تا کار پایان نیافته نمی توان چیزی گفت.

104-بیرالده ایکی قارپوز توتماخ اولماز E در مورد افراد چند شغله و ناموفق بکار می رود.

105- ائله بیر گمی لری غرق اولوب E در مورد افراد مغموم، در خود فرو رفته و متفکر بکار می رود.

106- دالیدان آتان داش توپوغا دیر E در مورد کاری گفته می شود که وقت انجام آن گذشته و سپری شده است.

107- اولمز خدیجه، گویر نتیجه E یعنی هرکس کار بکند خوب و بد نتیجه کارش و یا عمل انجام یا فته اش را خواهد دید و پس از آن دیگران با دیدن نتیجه کار قضاوت خواهند کرد.

108- اشیدووی ایناما، تودوغوی بوراخما E یعنی انسان نبایستی بواسطه شنیدن سخنی آن را بپذیرد و آنچه را در برگرفته است در نگهداریش بکوشد تا آن را از دست ندهد.

109- قارا گجنین آغ گونوزی اولار E پایان شب سیه سپید است. یعنی روزگار پستی و بلندی داشته و تلخی و شادی آن به هم پیوسته اند.

110- داغ داغا یتیشمز، آدام آداما یتیشر E یعنی کوه به کوه نمی رسد آدم به آدم می رسد.

111- اوشاغی یوللا ایشه گئت دالی سینجا E در مورد افراد دست و پا چلفتی بکار می رود که باعث اتلاف وقت و دوباره کاری می شوند.

112- نردوانی پیلله پیلله چیخاللار E در مورد افرادی بکار می رود که می خواهند ره صد ساله را یک شبه طی نمایند.

113- آدام بیر قولاقین کار ایلر بیر گوزون کور E یعنی اگر انسان بخواهد زندگی سالم و آرامی داشته باشد لازم می آید تا برخی از دیده ها وشنیده ها را نادیده و ناشنیده انگاشته و از خطای دیگران صرف نظر نماید.

114- دوز لوقدا ییمیر شوخوملوقدا شیلاق آتیر E کنایه از فردی است که مسئولیتی را بر عهده گرفته است که هیچ اطلاع و آگاهی از کم و کیف آن ندارد و این ناتوانی سرانجام به شکست وی منتهی می شود.

115- گودوش گودو شا دئییر اوزون قره اولسون E در مورد افراد خلافکار گفته می شود که به خلاف وبزه دیگران اعتراض دارند.

116- ایته داش آتماسان هورمز E در مورد افرادی که همیشه از اذیت و آزار این و آن شاکی هستند بکار می رود.

117- گچی جان هارندادور قصاب پیرین آخداییر E تشری است به افرادی که از دیگران انتظارات نابجا و غیر معقول دارند.

118- گودیش ییخیلیب دو واغین تاپیب E مترادف مثل "کبوتر با کبوتر باز با باز "می باشد.

119- جانی بوشلیقدان ارمنی یه دائی دئییر E یعنی بواسطه تنبلی و کاهلی به غریبه و نا آشنا رو می اندازد.

120- یوخدی جان راحادیغی ده E یعنی به جهت راحت طلبی و دوری از دردسر، منکر واقعیت می شود.

121- حمام سو وینان دوست توتماخ E در قبال افرادی بکار می رودکه حتی با بی اهمیت ترین چیزها که ممکن است مال خودشان نیز نباشد، بخواهند توجه کسی را جلب نمایند.

122- دلی دلی گوییب چماقین گیزلدیب E یعنی یک دیوانه دیوانه دیگری را دیده چماق خود را قایم می کند و هر گاه یک دیوانه در مقابل دیوانه دیگر کم بیاورد آن را مثال می زنند.

123- قوناق قوناق  ایستمز ائو صاحبی هش بیرین E گرچه این مثل، مثل نادرست و نابجایی است ولی مردم فی البداهه جهت شور و شیرینی آن را مثل می زنند.

124- گلین اوینیاممیه دئییر اتاق ایری ده E یعنی عروس رقصیدن بلد نیست کجی اتاق را بهانه کرده است.

125- سوزووی باجووا دئمه چون باجووندا باجی سه وارده E یعنی حرف دل و اسرار خود را به خواهرت نگو و فاش نکن که خواهرت نیز خواهران دیگری جهت فاش شدن اسرار تو دارد.

126-آت اولاندا میدانی اولماز، میدان اولاندا آت E یعنی پای افراد کم درآمد همیشه لنگ است .

127- طمعکارین قارنی دویار گوزی دویماز E  نظیر حریص دایم در غم است هر چه دارد پندارد کم است.

128- آغاج اوز ایچین نن قورت ییه ر E کرم درخت از خود شه.

129- یاخجلیق ایتمز E نیکی گم نمی شود.

130- یاغماسادا گورولدور E اگر نمی بارد لااقل غرش می کند.

131- ائشید اینانما E بشنو و باور مکن.

132- آللاه جیغالا پار ورمز وئرسه ده خیرین گورمز E خدا به دغل سهم ندهد اگر هم دهد خیرش را نخواهد داد.

ــ

133- آللاه داغنا باخار قارسالار E نظیر“ خدا خر را شناخت شاخش نداد“.

134- ال الی یو وار الده دونر اوزی یووار E دست دست را می شوید، دستها صورت را.

135- انصاف دینین یاریسیدیر E انصاف و مروت نصف دین است.

136- آللاهین آغاجینین سسی اولماز E چوب خدا صدا ندارد.

137- آللاه بو گوزه او گوزه محتاج ائله مه سین E خدا این چشم را به آن چشم محتاج نکند.

138- اوزی ییخیلان آغلاماز E خود کرده را تدبیر نیست.

139- اوجوزدان باهاسی اولماز E یعنی همیشه جنس گرانبها مرغوب و باصرفه تر است.

140- اوجوز اتین شورباسی اولماز E از گوشت ارزان شوربا نمی شود.

141- اوز بورکووی قوی قاباقوا قاضی ائله E کلاهت را قاضی کن.

142- اول مسجدین ایچی E یعنی حق تقدم با خودم است.

143- ایشون یوخدی شاهد اول پولون چوخدی ضامن اول E بیکاری شاهد شو پولداری ضامن

144- ایلانی سید احمد الینن توتور E مار را به دست سید احمد می گیرد.

145- ائله ائله نه شیش یانسون نه کباب E کاری کن نه سیخ بسوزد نه کباب.

146- ائله دانیشیر کی پیشمیش تویوقون گولماغی گلیر E چنان حرف می زند که مرغ بریان خنده اش می گیرد.

147- ائله یرده یاتماز کی آلتینا سو گئچه E می گویند فلانی جائی نمی خوابد که آب زیرش برود، بسیار محتاط است.

148- بالیقی هر وقت سودان توتسان تزه دور E ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است.

149- بش بارماق بشیده بیر اولماز E پنج انگشت برابر نیستند.

150- بشده آلاجاقیم یوخ اوچ ده وئره جاقیم E نظیر، نه به اشتری سوارم نه چو خربه زیر بارم.

151- بیری اولمه سه، بیری دیریلمز E مرگ و زیان یکی موجب نجات و تأمین دیگری می گردد.

152- بورجلی بوشلینون ساغلقین ایسته ر E طلبکار سلامتی بدهکار را می خواهد تا زنده باشد و بتواند دین خود را ادا نماید.

153- بوقره اوقره یه بنزه مز E این تو بمیری از اون تو بمیری ها نیست.

154- بولاردان فاطیا تومان اولماز E از اینان به فاطی تنبان نمی شود.

155- بیر  دلی بیر قویویا داش سالار مین عقللی چیخاردا بیلمز E دیوانه ای سنگی به چاه اندازد که هزار عاقل نتوانند بیرون آورندش.

156- بیرین بیلیرسن بیرین یوخ E یکی را می دانی یکی را نه.

157- پوخ ییه نین قاشقی بلینده اولار E ابزار کار یک تعمیرکار باید همیشه همراه وی باشد.

158- تک الدن سس چیخماز E یک دست صدا ندارد و یا با یک گل بهار نمی شود.

159- تازیا دییر دوت دوشانا دییر قاچ E در مورد آدم دو رو و منافق بکار می رود.

160- تکلیق آللها گلیب E تنهایی خدا را زیبد.

161- تولکی سوواخلی باغاگیرمز E روباه به باغ محصور وارد نمی شود.

162- جنماز سوواچکیر E تظاهر به زهد می کند در حالیکه همه او را می شناسند.

163- جهنمه گده ن اوزونه یولداش آختارار E گناهکار برای خودش رفیق می جوید.

164- چادراسیزلیقدان ائوده قالیب E نظیر، آب نمی بیند وگرنه شناگر قابلی است.